در فقدان رئیس دیده بان هسته ای
خبرگزاری نفت و گاز: آژانس بین المللی انرژی اتمی روز دوشنبه بطور غیرمنتظره خبر درگذشت یوكیا آمانو را اعلام نمود این در حالی بود كه رسانه های خارجی یك هفته پیش اعلام نموده بودند، آمانو به سبب بیماری قبل از اختتام مهلت دوره كاری اش در سال 2021 در ماه مارس سال 2020، یك سال زودتر، از سمت خود كناره گیری خواهدنمود.
به گزارش خبرگزاری نفت و گاز به نقل از ایسنا، برخی رسانه های خارجی در یك سال قبل گاهی از بیمار بودن مدیركل آژانس صحبت كرده بودند اما هیچ وقت مساله آن قدر جدی گرفته نشده یا اطلاع دقیقی از میزان پیشرفت و نوع بیماری اش منتشر نشده بود. اما بنظر می رسد وضعیت سلامتی آمانو از اواخر سال قبل میلادی رو به وخامت گذاشته و مراحل درمان را بطور جدی آغاز می كند و از آن مقطع بیماری و وضعیت وی وخیم بوده است.
در عین حال یوكیا آمانو تا یك ماه پیش بطور معمول به كار خود ادامه داده و حتی در آخرین نشست فصلی شورای حكام كه در ایام پایانی خردادماه انجام شد حضور داشته است. بدین جهت بنظر می رسد فقدان رئیس دیده بان هسته ای بین المللی حداقل در مقطع فعلی "غیرمنتظره" و "ناگهانی" بوده است.
این دیپلمات با سابقه 72 ساله ژاپنی در سال ۲۰۰۹ بعنوان مدیركل آژانس بین المللی انرژی اتمی برگزیده شد و كار خودرا بعنوان پنجمین مدیر كل آژانس شروع كرد. او جانشین محمد البرادعی شد. آمانو توانسته بود برای دوره سوم چهارساله نیز اعتماد و رای اعضای آژانس را به دست آورد و در این جایگاه حضور داشته باشد اما مرگ اجل نداد تا دوره خودرا به انتها برساند.
یكی از مهم ترین و حساس ترین پرونده های مطرح در آژانس كه البته میراث دوره محمد البرادعی بود در دوره آمانو در نهایت پس از حدود یك دهه به نتیجه رسید. آمانو پس از توافق هسته ای چندباری به ایران سفر كرد و با مقامات مختلف كشورمان دیدار نمود. وی در تفهیم و توضیح ابعاد فنی برجام برای تندروها در ایران و آمریكا نقش مهمی ایفا كرد.
نقش فنی و كارشناسی مسئولان و مقامات آژانس خصوصاً شخص آمانو در ارائه گزارش هایی با كمترین حاشیه پس از تواقق هسته ای در اجرایی شدن برجام بسیار موثر بود.
بسته شدن پرونده مطالعات ادعایی (PMD) كه مهم ترین ادعاهای غیرهسته ای را مقابل برنامه صلح آمیز هسته ای ایران مطرح می كرد در رفت و آمدها و مذاكرات طولانی و متوالی در راه وین ـ تهران همچون اقدامات موثری بود كه در دوره یوكیا آمانو انجام شد و برخلاف انتظار كارشناسان فنی و سیاسی این پرونده از طرف آژانس برای همیشه بسته شد.
سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه كشورمان و عضو ارشد تیم مذاكره كننده هسته ای كه در دوران مذاكرات در تعامل جدی و گوناگون با آمانو بوده است در پیامی به دنبال اعلام خبر درگذشت مدیركل آژانس نوشت: كار "حرفه ای" و "متبحرانه" آمانو به بسته شدن كامل پرونده موسوم به PMD انجامید.
نقش این دیپلمات ژاپنی پس از روی كار آمدن دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریكا در حفظ هویت فنی و بی طرفانه آژانس در صورتیكه ترامپ بطور رسمی و پنهانی اهتمام داشت به بهانه های واهی و اخبار ساختگی اقدامات و تعهدات ایران را زیر سوال ببرد و خصوصاً با همكاری رژیم اسراییل پرونده PMD را باز كند قابل توجه است.
بنا بگفته برخی كارشناسان حوزه هسته ای، نقش یوكیا آمانو در مقاومت برابر فشارهای آمریكا و دیگر مقامات آمریكایی برای تغییر رویكرد فنی و نظارتی اش مقابل ایران در برجام بسیار مورد اهمیت بوده است
یكی از مهم ترین اقدامات آمانو در دوران حضورش در آژانس بازگرداندن گزارش های این نهاد بین المللی هسته ای درباره ایران به سطح گزارش های فنی و كارشناسی معمول بود.
ایران همواره نسبت به نوع، ادبیات و محتوای گزارش هایی كه در دوره محمد البرادعی درباره فعالیت های هسته ای ایران منتشر می شد و در دوره آمانو نیز تا حدودی این جزیی پردازی وجود داشت انتقاد می كرد. در دوره دوم چهارساله مدیریت آمانو اما این رویكرد تا حدود قابل توجهی تغییر نمود و گزارش های آژانس درباره ایران كوتاه و با محتوایی كمتر جزیی درباره ابعاد فنی و اطلاعاتی برنامه هسته ای منتشر گردید. این روند پس از اجرای برجام نیز ادامه یافت.
همكاری آژانس پس از اجرای برجام در سطوح مختلف كارشناسی، نظارتی، آموزشی و فنی به شكل مطلوب و با سرعت قابل قبول انجام شد و این همكاری ها با وجود تحریم ها و فشارهای سیاسی و همه جانبه آمریكا ادامه دارد.
با وجود برخی نگرانی ها نسبت به از هم پاشیده شدن شیرازه كار در آژانس بین المللی انرژی اتمی خصوصاً در ارتباط با ایران اما كارشناسان هسته ای اذعان دارند كه ساختار آژانس به شكلی نیست كه فوت ناگهانی آمانو تغییری در فعالیت های آژانس خصوصاً در مدیریت برنامه هسته ای ایران و سایر مسائل حساس در این نهاد بین المللی ایجاد كند چونكه فعالیت آژانس مبتنی بر قواعد و مقررات فنی مشخص است.
به گزارش خبرگزاری نفت و گاز به نقل از ایسنا، هفته گذشته رسانه ها ضمن اعلام كناره گیری زودهنگام آمانو به خاطر بیماری اش از رافائل گروسی، نماینده آرژانتین در آژانس و همین طور كرنل فیروتا، رئیس دفتر رومانیایی یوكیا آمانو بعنوان نامزدهای جانشینی او نام بردند.
با فوت مدیركل آژانس حالا باید در زمان مقتضی جلسه ویژه شورای حكام تشكیل گردد تا پروسه انتخاب مدیركل جدید كلید بخورد. پس از آن تمامی كشورهای عضو آژانس می توانند كاندیداهای خودرا برای انتصاب در این جایگاه به شورای حكام معرفی كنند.
تعیین مدیركل هر چند روندی فنی و حقوقی دارد اما مثل تمامی مجامع بین المللی، انتخاب عالی ترین مقام مرجعی با اهمیت آژانس، بدون اعمال نظر سیاسی و جلب نظر قدرت های بزرگ در شورای حكام امكان پذیر نیست.
تلاش اعضا بر این است كه انتخاب مدیركل آژانس بوسیله اجماع صورت گیرد اما اگر نشد می توانند در شورای حكام رای گیری كنند و نتیجه باید در كنفرانس عمومی سالانه آژانس كه هر ساله در تابستان انجام می شود مورد تایید قرار گیرد.
منبع: خبرگزاری نفت و گاز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب