چین، هند و نقش ایران در آینده انرژی جهان
«تأثیر شرایط روز جهان بر آینده نفت و نیروی ایران» در ششمین دوره کنگره و نمایشگاه راهبردی نفت و نیرو بررسی گردید.
به گزارش خبرگزاری نفت و گاز به نقل از ایسنا، رضا زبیب - دستیار وزیر و مدیرکل آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه در این جلسه با اعلان اینکه نقش جمهوری اسلامی در سبد انرژی چین و لایه های مختلف اقتصاد این کشور همگام با تحولات قدرت خصوصاً در زمینه اقتصادی در همین دهه پایه گذاری می شود، اشاره کرد: دهه جاری دهه منحصربه فردی است که در آن تکلیف ایران با بزرگ ترین اقتصاد جهان مشخص می شود.
وی با اشاره به اینکه در رقابت اقتصادی قدرت ها، چین با تاکید بر توان تولیدی در حال نزدیک شدن به جایگاه نخست اقتصادی جهان است و این تغییر تدریجی جایگاه، از سال ۲۰۳۰ با در نظر گرفتن سناریوی مختلف محتمل خواهد بود، اشاره کرد: بررسی آمارهای مصرف نفت خام در چین نشان میدهد که در یک بازه ۳۰ ساله منتهی به ۲۰۱۹ رشد مصرف سالانه مصرف نفت خام چین حدود ۶ درصد بوده است، در صورتیکه در دهه منتهی به ۲۰۱۹ این رشد به ۳.۷ درصد کم شد.
وی با اشاره به اینکه برمبنای آمار موجود تولید نفت چین در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ اندکی بیش از ۴ میلیون بشکه و واردات این کشور حدود ۱۱ میلیون بشکه در روز بوده است، اظهار داشت: افق تقاضای چین در الگوهای مختلف برای سالهای ۲۰۳۰ تا ۲۰۴۰ افزایش محدودی دارد و در حد کمتر از یک میلیون بشکه در روز پیش بینی شده است، بدین سبب بااینکه مصرف نفت خام چین همیشه روند افزایشی داشته، اما شتاب این روند کاهنده بوده و خواهد بود.
طبق اعلام وزارت نفت، دستیار وزیر امور خارجه افزود: در صورتیکه درباره گاز شرایط بطور کامل متفاوت می باشد، رشد سالانه تقاضا در بازار گاز چین از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ بیش از ۳.۱ درصد و میانگین رشد سالانه در فاصله ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹، ۱۳ درصد بوده است. مصرف گاز در چین در سال ۲۰۱۹ به حدود ۳۰۰ میلیارد مترمکعب رسیده که نیمی از آن وارداتی بوده است.
زبیب اشاره کرد: مصرف نفت خام در چین بعد از ۲۰۳۰ روند کاهنده خواهد داشت. در تحلیل چرایی این روند توجه به این نکته لازم است که برمبنای برنامه موجود سهم حمل و نقل در مصرف نفت خام در چین از ۸۰ درصد در سال ۲۰۲۰ به ۵۲ درصد در سال ۲۰۵۰ خواهد رسید.
مدیرکل آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه با اعلان اینکه رفتار چین در قراردادهای خارجی گاز نشان می دهد، این کشور در صورتی از کشورهای خارجی وارد میکند که امنیت بلندمدت آن بوسیله راهکارهایی مانند تملک مخزن یا روابط ویژه و قابل اتکا تامین شود، اظهار نمود: در حوزه نفت خام شرایط بطور کامل متفاوت می باشد. با کاهش بلندمدت واردات، وابستگی چین به نفت وارداتی از ۶۲ درصد کنونی به ۴۵ درصد می رسد، ضمن اینکه در صورت حفظ پالایشگاه های کنونی و اجرای برنامه های ارتقا، چین به یکی از صادرکنندگان فرآورده تبدیل می شود.
وی با تاکید بر اینکه ظرفیت بالقوه ای در بازار گاز چین وجود دارد و نباید انتظار زیادی از بازار نفت خام این کشور داشته باشیم، اظهار نمود: صادرات نفت خام به چین از صادرات فیزیکی به صورتی جدید از صادرات تبدیل می شود و این ظرفیت بزرگی برای ایران است تا با تبدیل نفت خام به فرآورده، آنرا به چین منتقل نماییم.
مدیرکل آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه با اعلان اینکه ما می توانیم از سه طریق تامین مستقیم انرژی، ترانزیت انرژی دیگر کشورها و تامین نیاز شرکت های چینی در راه کمربند راه به انرژی به بازار بزرگ مصرف چین وصل شویم، اظهار نمود: دو ایده دراین زمینه وجود دارد؛ نخست اینکه ایران می تواند نفت خلیج فارس را از مناطق غربی به مناطق شرقی در سواحل دریای عمان ترانزیت کند و ضمن کاهش هزینه انتقال، نقش یکی از تنگه های حیاتی تهدیدکننده امنیت انرژی چین (تنگه هرمز) را کم رنگ کند. خط لوله گوره – جاسک گام نخست برای این کار است. این خط لوله اهمیتش به این است که نه فقط نفت ایران، بلکه نفت عراق را هم می تواند حمل کند. دوم، بر حوزه مکران نزدیک گوادر - چابهار تمرکز نماییم و از آنجا نفت خام را به کمک و مشارکت چین به فرآورده تبدیل و به چین یا دیگر کشورها منتقل نماییم.
ظرفیت بالقوه ایران برای حضور در بازار هند
همین طور در این جلسه سلیمان قاسمیان- رئیس امور اقتصادی اداره کل آسیا، آفریقا و اقیانوسیه وزارت نفت، «آخرین وضع بخش انرژی و بخش نفت و گاز هند و راهبردهای بلندمدت هند در بخش انرژی و جایگاه ایران» را عنوان سخنرانی خود اعلام نمود و اظهار داشت: هند در دو دهه اخیر در بخش انرژی دستاوردهای قابل توجهی نسبت به تمام کشورهای در حال توسعه داشته است. دسترسی ۷۵۰ میلیون نفر به برق، کاهش ۲۰ درصدی شدت انرژی، اصلاحات نظام قیمت گذاری حامل های انرژی، اصلاحات اساسی در توسعه میدان ها اتفاق ها مهم نفت و گاز این کشور بودند.
وی با اعلان اینکه هند نقش تعیین کننده ای در بازار جهانی نفت دارد و بازیگر مهمی است، یادآوری کرد: هند سومین مصرف کننده انرژی، سومین واردکننده نفت، چهارمین واردکننده ال ان جی، چهارمین پالایشگر بزرگ و سومین تولیدکننده برق جهان است.
قاسمیان تغییر سبد انرژی اولیه هند را چشم انداز انرژی این کشور عنوان نمود و اظهار داشت: برمبنای بررسی هایی که اخیراً انجام شده است، سهم انرژی اولیه در هند از ۱۰ درصد کنونی به ۱۵ درصد تا ۲۰۳۰ می رسد و سهم نفت و زغال سنگ در سبد انرژی این کشور کاهش پیدا می کند.
رئیس امور اقتصادی اداره کل آسیا، آفریقا و اقیانوسیه وزارت نفت با اعلان اینکه برمبنای پیش بینی ها، هند در دو دهه منتهی به ۲۰۳۰ و ۲۰۴۰ به ترتیب دومین و اولین رشد تقاضای انرژی را خواهد داشت، اظهار داشت: مشخصات این دو دوره این است که بخش پیشران تقاضای انرژی هند در فاصله سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ نفت و زغال سنگ و در فاصله سالهای ۲۰۳۰ تا ۲۰۴۰ انرژی های تجدیدپذیر و گاز است.
وی با اشاره به اینکه تقاضای نفت خام هند تا سال ۲۰۴۰ روزانه ۳.۷ میلیون بشکه و تقاضای گاز ۳۷۰ میلیون مترمکعب در روز افزایش می یابد که رقم قابل توجهی برای تولیدکنندگان است، تاکید کرد: هند بازار بالقوه برای نفت و گاز است که باید از آن بهره برد.
قاسمیان با یادآوری اینکه اولویت راهبردی توسعه تعاملات انرژی هند در دو سال اخیر به سمت آمریکا رفته و برنامه های زیادی دراین زمینه انجام شده است، اظهار نمود: دلیل این اتفاق و تغییر چرخش هند و آمریکا نگرانی از حضور چین در بازار جهانی و انرژی است. برنامه چین برای اجرای یک کمربند یک راه و رابطه گسترده با کشورهای حوزه خاورمیانه و غرب آسیا برای این دو کشور ایجاد نگرانی کرده است.
رئیس امور اقتصادی اداره کل آسیا، آفریقا و اقیانوسیه وزارت نفت در جمع بندی سخنانش اظهار نمود: ایران و هند ظرفیت های بالایی برای همکاری دارند که می توان به بازگشت ایران به سهم پیشین خود در بازار نفت، صادرات گاز ایران به صورت سی ان جی، امکان صادرات ال ان جی در صورت سرمایه گذاری، صادرات گاز بوسیله خط لوله، همکاری فنی و مهندسی و از سرگیری کارهای شرکت های هندی در بخش بالادست نفت ایران و سرمایه گذاری اشاره نمود.
زمانی نیا بعد از اختتام این ارائه اظهار نمود: نکات مهمی درباره تقاضای انرژی در دو کشور چین و هند ارائه شد که می تواند باتوجه به ظرفیت ایران در بخش نفت و گاز، مورد توجه سیاست گذاران قرار گیرد.
هشدار دبیرکل اوپک به کاهش سرمایه گذاری در صنعت نفت جهان
همین طور امیرحسین زمانی نیا - معاون امور بین الملل و تجاری وزارت نفت در آخر این جلسه تخصصی سخنرانی بارکیندو را که به سبب برقرار نشدن ارتباط ارائه نشد، قرائت کرد: «این رویداد از بزرگ ترین رویدادها در خاورمیانه به شمار می آید و من سختکوشی شما را برای برگزاری آن با وجود محدودیت های ناشی از ویروس همه گیری جهانی کووید-۱۹ (کرونا) می ستایم. ایران نقش مهمی در به سرانجام رسیدن توافقنامه همکاری و آثار مثبت آن بر بازارهای جهانی نفت خام ایفا کرده که شایسته قدردانی است. همیشه خواهان جلب حمایت ایران بعنوان یکی از اعضای مؤسس اوپک هستیم و همچنان به این کار ادامه می دهیم. از بیژن زنگنه، وزیر باسابقه نفت ایران هم قدردانی می کنم که سفارش های حکیمانه و حضور قدرتمند وی در میز مذاکره طی دهه های گذشته برای دستاوردها و تداوم کوشش های اوپک در راه ثبات بازار بسیار مهم بوده است.
برآورد تقاضای نفت برای سال ۲۰۲۱ بر طبق گزارش ماه ژانویه اوپک نسبت به پیش بینی ماه دسامبر تغییری نداشت. بر طبق برآورد اوپک، تقاضای نفت در سال ۲۰۲۱، ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه در روز افزایش می یابد و به طور متوسط روزانه به ۹۵ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه می رسد، این در حالیست که برآورد رشد تقاضای نفت در سال ۲۰۲۰، روزانه ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه کم شد و به طور متوسط به ۹۰ میلیون بشکه در روز رسید، بدان معنا که رشد تقاضای نفت در این سال بطور بی سابقه ای و حدود ۱۰ درصد کم شد.
کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاریهای اقتصادی (OECD) خصوصاً ایالات متحده آمریکا، نسبت به سال ۲۰۲۰ عملکرد ضعیف تری نشان دادند. چین و هند به سبب نیاز شدید به بنزین و مواد اولیه پتروشیمی، رشدی فراتر از حد انتظار تجربه کردند. با معکوس شدن روند تغییر بازار، امیدواریم سال ۲۰۲۱ سال خوبی باشد. در حقیقت، در این سال شاهد نرخ رشد اقتصادی ۴.۴ درصدی خواهیم بود که نسبت به رشد منفی ۱.۴ درصدی در سال ۲۰۲۰ جهش بزرگی است و تأثیر شایان توجهی بر مصرف نفت خواهد داشت.
همیشه معتقد بوده ام که برای تداوم بهبود بازار بعد از اوضاع ویروس کرونا و تامین نیازهای آینده انرژی، به همه اشکال انرژی نیاز خواهیم داشت. درواقع شاهدیم که نفت بیشترین سهم از سبد انرژی را در چشم انداز انرژی اوپک - بیش از ۲۷ درصد در سال ۲۰۴۵ - حفظ نموده است. گاز طبیعی در سال ۲۰۴۵ در سبد انرژی جهانی جایگاه دوم را خواهد داشت و با رشد ۲۵ درصدی همچنان سریع ترین رشد را در بین سوخت های فسیلی در بازه زمانی ۲۰۱۹ و ۲۰۴۵ به خود اختصاص خواهد داد.
دیگر انرژی های تجدیدپذیر که بخش عمده آن انرژی خورشیدی، باد و زمین گرمایی است همچنان عملکرد خوبی دارند و به طور متوسط ۶.۶ درصد در سال و سریع تر از هر منبع انرژی دیگری رشد می کنند. چشم انداز میان مدت رشد تقاضای نفت معقول است و پیش بینی می شود تقاضا افزایش یابد و از حدود ۱۰۰ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۹ به حدود ۱۰۹ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۴۵ برسد. بیشتر این افزایش مربوط به کشورهای غیر عضو سازمان توسعه و همکاریهای اقتصادی خواهد بود.
کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاریهای اقتصادی شاهد افت خیز تقاضا در سال ۲۰۲۵ خواهند بود و تقاضای آنها در این سال به ۴۷ میلیون بشکه در روز می رسد و بعد از درنوردیدن روندی کاهشی در سال ۲۰۴۵ به حدود ۳۵ میلیون بشکه در روز می رسد. برمبنای ارزیابی ما، صنعت نفت جهان تا سال ۲۰۴۵ در مجموع به ۱۲ تریلیون و ۶۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در بالادست، میان دست و پایین دست نیاز خواهد داشت، کمبود سرمایه گذاری در این دوره می تواند نوسان های شدیدی بوجود آورد.
سال ۲۰۲۰ سال بدی برای مردم جهان بود. بسیاری اعضای خانواده و عزیزان خودرا به سبب مبتلاشدن به ویروس کرونا از دست دادند و صنعت نفت شکاف های عمیقی را در بودجه خود تجربه نمود و برنامه های سرمایه گذاری به تعویق افتادند یا لغو شدند، اما ۲۰۲۱ سالی جدید و پر از امید است. با پایدار ماندن نسبی بازار نفت، برنامه های کنونی تولید ما برای پشتیبانی از بهبود بازارهای جهانی طراحی شده است. سطح بالای پایبندی مجموع اعضای اوپک و غیراوپک به توافق کاهش تولید در سال ۲۰۲۰ بطور قابل توجهی به تعادل و ثبات بازار کمک کرد. شریکان در تداوم به پایبندی به سهمیه های کاهش مصمم هستند.»
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب