اوپك و چالش مدیریت بازار نفت
تولیدی جهانی نفت از شروع قرن جاری تمرکز ژئوپلیتیکی بیشتری پیدا کرده و مدیریت بازار را در مقایسه با اختلافاتی که در دهه های 1980 و 1990 مشاهده شد، آسان تر کرده است.
به گزارش خبرگزاری نفت و گاز به نقل از ایسنا، اما از طرف دیگر اهمیت حیاتی سازگاری راهبردی میان سه کشور تولیدکننده بزرگ شامل عربستان سعودی، روسیه و آمریکا را بارز کرده است. آمار شرکت بریتیش پترولیوم (BP) نشان میدهد در سال ۱۹۸۰ این سه کشور که در دهه پیش بعنوان سه تولیدکننده بزرگ ظاهر شدند، در ۵۲ درصد تولید جهانی سهم داشتند. تا سال ۲۰۰۰ مجموع سهم آنها در تولید جهانی در نتیجه فروپاشی تولید شوروی سابق، افت بلندمدت تولید آمریکا و حضور متغیر عربستان سعودی بعنوان یک تولیدکننده بزرگ تاثیرگذار، به ۳۱ درصد کاهش پیدا کرد. با این وجود از آن زمان هر یک از این سه تولیدکننده بزرگ یک رنسانس را تجربه کرده و مجموع سهم آنها در تولید جهانی تا سال ۲۰۱۹ به بالای ۴۲ درصد رشد کرد.
در فاصله سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ تولید جهانی به میزان ۲۰.۵ میلیون بشکه در روز افزایش یافت که این سه کشور تولیدکننده بزرگ در ۱۷ میلیون بشکه در روز معادل ۸۳ درصد از این افزایش سهیم بودند. اما تولید کشورهای دیگر تحت تاثیر مناقشه نظامی، ناآرامی داخلی، فساد، سوءمدیریت، و افزایش هزینه ها و کوتاهی در کشف میادین بزرگ جدید قرار گرفت. نتیجه این بود که تولید جهانی از نظر ژئوپلیتیکی تمرکز بیشتری در مقایسه با هر زمانی از اوایل دهه ۱۹۸۰ به این طرف قرار گرفت.
فروپاشی اوپک پلاس
بازیگران اصلی همین کشورها مانده اند با این وجود اختلاف میان عربستان سعودی و امارات متحده عربی بر سر سطح تولید موجب شد مذاکرات اوپک پلاس در ماه میلادی جاری بدون نتیجه بماند.
تولید امارات متحده عربی در سال ۲۰۱۹ معادل چهار درصد از تولید جهانی و کمتر از ۱۸ درصد آمریکا، ۱۲ درصد روسیه و ۱۲ درصد عربستان سعودی بوده و بدین سبب تاثیر اندکی در مجموع تولید جهانی دارد.
فروپاشی مذاکرات نشان داد که مخالفت عربستان سعودی با افزایش تولید نفت امارات متحده عربی بیشتر از اینکه به خاطر تاثیر عملی آن بر عرضه نفت باشد، بیشتر از روی اصول بود. بنظر می رسد سیاستگذاران سعودی نگران بدعت گذاری یا ارسال سیگنال ضعف اراده به سایر تولیدکنندگان نفت به ویژه در روسیه یا آمریکا یا به صندوقهای سرمایه گذاری هستند که کمک کرده اند قیمتهای نفت بالاتر رود.
هماهنگی تولیدکنندگان بزرگ
در واقع تنها سه تولیدکننده بزرگ هستند که اهمیت داشته و تاثیرگذارند برای اینکه تولید آنها نزدیک به نیمی از تولید جهانی و حدودا همه رشد حاشیه ای را تشکیل می دهد بدین سبب آنها بر تعیین روند قیمت نفوذ دارند.
این حقیقت تلاشهای اوپک و عربستان سعودی که بزرگترین عضو آنست را برای نزدیک شدن به روسیه و تولیدکنندگان نفت آمریکا در سال های اخیر توضیح می دهد. عربستان سعودی نقش تولیدکننده موثر بر بازار را از دهه ۱۹۸۰ ایفا کرده اما از اواخر دهه ۱۹۹۰ کوشش کرد مدیریت بازار را به همکاری روسیه مشروط کند.
این اواخر عربستان سعودی و روسیه به دنبال آن بودند که تضمین کنند تولیدکنندگان آمریکا سیستم مدیریت بازار را با افزایش تولید تضعیف نمی کنند. نزدیکی به صنعت نفت آمریکا آسان نبوده است برای اینکه تولید داخلی آمریکا بین دهها شرکتی پخش شده که تحت قوانین ضد انحصارطلبی اجازه ندارند به اقدامات هماهنگ کننده برای مدیریت بازار بپردازند. در نتیجه صنعت نفت آمریکا نمی تواند به اقدامات هماهنگ کننده تولید عربستان سعودی، روسیه و سایر متحدانشان در گروه اوپک پلاس ملحق شود. بدین سبب از نظر نظریه صنعت آمریکا عنصر پیچیده و غیرقابل اتکایی در مدیریت بازار سه طرفه می ماند. این مشکل در سال ۲۰۱۴ و باردیگر در سال ۲۰۲۰ که رشد انفجاری تولید آمریکا به تصمیم عربستان سعودی در راه اندازی جنگ نفتی منجر گردید، آشکار شد.
سازش بازار
اما تاثیر این دو جنگ نفتی در مدت شش سال گریبان تولیدکنندگان نفت آمریکا را گرفت و سهامداران و مدیران نفتی را خواهان سوددهی بهتر کرد. در نتیجه، تولید آمریکا در بین شمار کوچکتری از بازیگران بزرگتر متمرکز شد و انگیزه برای رشد تولید بدون کنترل را کمتر کرد. با اهمیت تر از همه سران صنعت آمریکا حالا به کاهش سطح بدهی و افزایش پرداخت به سهامداران بجای افزایش تولید متمرکز شده اند. در نتیجه صنعت نفت آمریکا به مشکل کمتری برای عربستان سعودی و روسیه تبدیل گشته است.
در کوتاه مدت، هماهنگی رسمی میان عربستان سعودی و روسیه به علاوه تهدید کمتر از جانب تولیدکنندگان نفت آمریکا کافی است. پشتیبانی از سوی کشورهای تولیدکننده کوچکتر از نظر دیپلماتیکی مفیدتر بوده اما چندان ضروری نیست.
بر اساس گزارش رویترز، در بین مدت، قیمتهای رو به رشد احیانا روسیه و صنعت نفت آمریکا را وسوسه خواهدنمود باردیگر دست بکار شده و تولیدشان را سریعتر بالا برند که مدیریت بازار فعلی را تحت استرس چشمگیری قرار می دهد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب