ماراتن برجام، بزودی !
خبرگزاری نفت و گاز: اصفهان یک نیمه پر هیجان به نفع خرداد دیپلماسی ایران و حالا بعد از ماه ها بیم و تلاش، چانه زنی و بن بست، اتحادیه اروپا می گوید خبری در راه می باشد، اما رد امیدهای تازه این دفعه نه به مقر آژانس در وین می رسد، نه به چند خیابان بالاتر در کوبورگ و نه حتی صحن ملل در نیویورک؛ نگاه ها به آخرین ورق های شانس اروپا برای برجام، تقلای آمریکا از دور و دست برنده تهران دوخته شده است.
«اگر سایر طرف ها اراده داشته باشند، مصمم به توافق خوب، قوی و پایداریم»؛ این بخشی از دیپلماسی توییتری امیرعبداللهیان در عصر حضور جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تهران بود، در واکنش به گفت وگوهای چهار ساعته بامداد دیروزِ دو طرف، حول برنامه های ایران و اتحادیه اروپا برای احیای برجام.
نماینده اتحادیه اروپا چند ساعت بعد، از «دیدار مهم» خود با دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران برای «چگونگی بازگرداندن برجام به مسیر خود» توییت زد و در نشست خبری مشترک با وزیر امور خارجه ایران هم از بازگشت ایران و آمریکا بر سر میز مذاکره «در روزهای آینده» گفت و بلافاصله خطاب به دوربین رسانه ها تاکید کرد که منظورش از روزهای آینده «سریع و بلافاصله» است، اما این را هم اظهار داشت که «همه چیز تمام می شود» اگر «تا دو هفته دیگر دوربین های آژانس در ایران خاموش بماند».
نتیجه گفت وگوها میان اروپا و آمریکا یک عکس یادگاری سه نفره پشت میز رستورانی در بروکسل است، یک شب قبل از عزیمت به تهران، بورل در کنار معاون خود انریکه مورا و رابرت مالی، مسئول ایران در وزارت خارجه آمریکا، تنها دو راند تا محک قدرت دیپلماسی اروپا میان وین-تهران و واشنگتن زمان باقی است.
آن هم در صورتیکه سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران شب گذشته در گفت وگوی تلویزیونی با مردم با صراحت اعلام نموده «مذاکره را تعطیل نمی نماییم اما بر مواضع جمهوری اسلامی ایران پافشاری خواهیم کرد» و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم که مدعی است اعضای گروه او برای «تسهیلگری» برای حل «آخرین اختلافات» به تهران آمده اند، گفته است، نمی داند حالا که تنها «مشکلات سیاسی» باقی مانده، ایران و آمریکا «قادر خواهند بود بر مشکلات سیاسی خود غلبه کنند یا نه».
خرداد شلوغ دیپلماسی ایران حالا و در بزنگاه آخر ضرب العجل آژانس بعد از صدور قطعنامه دو هفته پیش ضد ایران به نتیجه نشسته است، سفر یک روزه ابراهیم رئیسی در ابتدای خرداد برای توسعه دیپلماسی انرژی با مسقط، سفر وزیر خارجه ایران در نیمه خرداد به هند، حضور یک هیئت تجاری روسی در اتاق تهران، سفر وزیر خارجه روسیه برای آنچه وزارت خارجه روسیه هدف از آنرا رایزنی درباره «مذاکرات هسته ای و توسعه همکاری ها» عنوان کرده بود و حضور موفق ایران در نشست اخیر کشورهای عضو اتحادیه بریکس، روی برخی ناکامی ها مانند تلاش کشورهای عربی برای دور زدن ایران در بحث انرژی یا متزلزل شدن موقعیت ایران در بعضی بازارهای مهم انرژی به بهانه تحریم ها را پوشاند.
رئیسی در بخشی از گفت وگوی تلویزیونی دیشب خود هم از ضرورت «سیاست همسایگی» گفت و آنرا «اولویت» ایران دانست و اعلام نمود آثار موفق این سیاست «در حال نمایان شدن» است؛ او بدون اشاره به دستاوردهای حوزه انرژی یا سیاست خارجی و حتی امنیتی کشور منفعت ایران از محل صادرات فنی مهندسی را «۵.۲ میلیارد دلار» عنوان نمود و از رشد ۲۰ درصدی تجارت ایران در سه ماهه اول سال جاری آگاهی داد.
با این همه سیده صدیقه حسینی، استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه شیخ مفید معتقد می باشد که در جورچین آینده نگری دیپلماسی برای رسیدن ایران به توسعه پر شتاب اقتصادی و سیاسی در منطقه و جهان توجه به نظریه واقع گرایی مورگنتا ضروری ترین کار است؛ «منافع ملی چراغ راه سیاست خارجی دولت ها است یعنی سیاست خارجی دولت ها را منافع ملی آنها تعیین می کند پس رایزنی کشورها هم در امتداد منافع مطلوب ملی آنها انجام می شود».
روسیه و چین هر دو متحد ایران، اما قبل از هر چیز در کوشش برای برآورده کردن نیازهای کشور خود از مسیر دیپلماسی های بین المللی اند، روسیه با فروش غله و انرژی با قیمتی ارزان تر و چین با نگاه به دست متنوع بازار برای خرید محصولی با قیمت مناسب تر آن هم در بازاری که رقیب های نو در مقابل رقیب های سنتی قدیمی حرف های زیادی برای گفتن دارند.
و ایران با علم به همین تحولات برای حضور در اتحادیه های مهم جهانی سرسختانه تلاش می کند، وزیر امور خارجه کشورمان در مسافرت به هند با پیش بینی مخالفت برخی اعضا با حضور ایران در گروه مهم بریکس در نامه ای رسمی از دهلی خواست تا از عضویت ایران در بریکس «حمایت» کند، بریکس که از شروع حروف کشورهای دائم عضو این گروه یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی گرفته شده و هفت سال پیش به پیشنهاد پکن تصمیم گرفت با تشکیل یک گروه جنبی تحت عنوان «بریکس پلاس» از دیگر اقتصادهای نوآور با رشد پر شتاب در قاره های آمریکا، آفریقا و آسیا حمایت کند.
گروهی که در کنار توجه به زمینه های قرارداد توسعه اقتصادی، با چالش های سیاسی کشورهای عضو هم آشنا است و در حاشیه جلسه سالانه خود، گاه بیانیه های مهمی را هم صادر می کند؛ برای مثال رهبران عضو گروه بریکس در چهاردهمین نشست سالانه خود که روز پنجشنبه و به صورت مجازی برگزار شد، خواهان «حل و فصل مبحث هسته ای ایران» و «ایجاد اصلاحات در شورای امنیت سازمان ملل» شدند.
«ایران به سبب تحریم ها به صورت مستقیم نمی توانید عضو اتحادیه های جهانی یا بین المللی شود، اما می تواند عضو اتحادیه های منطقه ای شود و بوسیله منطقه گرایی قدرت خویش را افزایش دهد»؛ صدیقه حسینی می افزاید: «امضای موافقت نامه های بین المللی با دیگر کشورهای پر نفوذ نه فقط توان نظامی و امنیتی ایران را گسترش می دهد، بلکه قدرت چانه زنی ایران در مذاکرات مهم بین المللی را هم بالا خواهد برد».
ایران حالا و بعد از فراز و فرودهای زیاد هم عضو دائم «سازمان همکاریهای شانگهای» است و هم عضو گروه «بریکس پلاس» گروه هایی با اعضای تأثیرگذار در قاره های مختلف که در تلاش اند تا با کنار زدن هژمونی اقتصادی و سیاسی آمریکا، و آخر دادن به سیطره دلار، فضا را برای تنفس قطب های نوظهور و صاحب ایده در نقاط مختلف جهان آماده کنند.
«دلار ۶۰ درصد تبادلات جهانی را تشکیل می دهد»؛ استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه مفید می گوید که «یکی از راهکارهای چین برای مقابله با دلار در کنار تاسیس یک باشگاه جهانی برای مبادلات تجاری با ارزهای داخلی تمام اعضا و تاسیس یک بانک آسیایی برای سرمایه گذاری، راه اندازی جاده ابریشم از آسیا تا آمریکای جنوبی است که از آفریقا هم بگذرد».
ایران صاحب ۱۰ درصد منابع نفتی دنیا است که ۱۷ درصد منابع گازی جهان را هم در اختیار دارد و به قول حسینی، یک سه راهی مبادلاتی با موقعیت ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک مثال زدنی که به قول حسینی اگر می خواهد به بازیگر تأثیرگذار اتحادیه های همکاری تبدیل گردد باید «پیش از هر چیز مشکل خود با آمریکا را مستقیم» حل کند.
«در اغلب گروههای همکاری اقتصادی همچون بریکس اعضا به دنبال موازنه گرایی در مقابل آمریکا هستند و نه مخالفت با آمریکا بخصوص برای کشورهایی مانند هند، آفریقای جنوبی یا برزیل که به شدت وابسته به آمریکا هستند»؛ استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه شیخ مفید با تاکید می گوید که «ایران باید از فرصت عضویت در این گروه ها به نفع برجام استفاده نماید و به وعده های دیگر کشورها حتی کشورهای هم پیمان امید نبندد».
از جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا روز گذشته عصر خبرنگارها پرسیده اند، «توافق نهایی، آخِر پس کِی» و او از پشت پرده توری امید برای آتیه برجام گفته است: «نمی دانم، بیایید ببینیم هفته آتی چه می شود»؛ برای ایران که به رغم تمام تحریم ها درحال عبور از تبعات پر درد جراحی اقتصادی می باشد، بهترین راه بازگشت به میز مذاکره «خوب» به شرط حفظ دستاوردهای هسته ای و سیاسی است، اروپا برای چالش امنیت، انرژی و غذا، دیپلماسی رفت و برگشتی را با چهره های مختلف امتحان می کند، اما آمریکا از آن سوی دنیا با یک چشم نگران از دست رفتن هژمونی خود در دنیا است و با چشم دیگر به برجام ناتمام نگاه می کند که اگر حالا به نتیجه نرسد شاید اعتبار آمریکا را هم با خود در سانتریفیوژهای فوق پیشرفته ایران برای همیشه پودر کند.
منبع: oilna.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب