آغاز یك بازگشت

به گزارش خبرگزاری نفت و گاز جو بایدن برای بازگشت به برجام و ازسرگیری اجرای این توافق قبل و پس از انتخابش بعنوان رئیس جمهوری آمریکا اعلام آمادگی کرد اما ظاهرا برای بازگشت به او آدرس غلط داده اند. برجام در پنج سال قبل در همان خانه و چارچوب که بود، مانده است و جز یک عضو از آن سایر اعضا هنوز در جای خود هستند. روشن است اگر آمریکا قصد بازگشت به این خانه را دارد باید به همان آدرسی برود که پنج سال قبل از آن خارج شد، آدرس های غلط و فرعی او را به هر چیز و جایی جز برجام خواهند رساند.

به گزارش خبرگزاری نفت و گاز به نقل از ایسنا، بسیاری در ایران پس از پیروزی کم سابقه جو بایدن در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا بر این نظر بودند که او همان گونه که در کمپین های انتخاباتی اش از بازگشت به برجام سخن می گوید، بلافاصله پس از آغاز به کار همان گونه که وعده داده بود اجرای مجدد توافق را کلید می زند. برخی هم درست در نقطه مقابل معتقد بودند بازگشت آمریکا به آن آسانی ها نیست و تیم بایدن برای برجام نقشه هایی دارند.
هرچند این آمریکا بود که از برجام خارج شد و در سه سال قبل بر خلاف تعهدات و قطعنامه ۲۲۳۱ عمل کرد، و طبیعی است که انتظار داشته باشیم بی قید و شرط به برجام برگردد، اما ای کاش دنیای سیاست آن هم در سطح قدرت های بزرگ به همین سادگی قابل ترسیم و درک بود!
آنچه در یک سال پایانی دولت ترامپ در روابط و تعاملات ایران و آمریکا در سطح منطقه و هم در قالب فشار حداکثری و برجام صورت گرفت در ۴۰ سال بعد از انقلاب اسلامی و کل تاریخ دشمنی آمریکا با ایران سابقه نداشته است. به غیر از همه اقدامات و فشارهایی که به لحاظ سیاسی، اقتصادی و امنیتی آمریکا در تمام سالهای پس از انقلاب ضد ایران به کار بسته است، هدف قرار دادن سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران در عمل سطح برخورد میان دو کشور را تغییر داد. هر چند ایران این اقدام آمریکا را بی پاسخ نگذاشت اما تصور اینکه بازی همین جا تمام شده، کاملا اشتباه است.
با وجود اینکه برجام توافقی سیاسی، حقوقی و هسته ای بود اما در ذات خود تاثیرات فوق العاده منطقه ای و جهانی به همراه داشت و تمامی طرف های حاضر در این توافق بر این مسئله صحه گذاشته اند. شاید تحت الشعاع همین تاثیرات منطقه ای بود که جبهه ای از مخالفان در سطح منطقه ضد برجام و برجامیان در حین مذاکرات و بعد از توافق شکل گرفت. واضح است جو بایدن برای احیای برجام یا تعامل با ایران همان مسیری را می رود که دولت اوباما دنبال می کرد.
همان قدر که آمریکا می تواند به دنبال وارد کردن مباحث منطقه ای و موشکی ایران در برجام باشد، ایران هم می تواند خواهان خروج پایگاه های آمریکا در منطقه و هم همسایگی ایران شود. به همان اندازه که آمریکا نگران منافع هم پیمانان عرب منطقه ای خود است، ایران هم می تواند خواهان کاهش تسلیحات نظامی در این کشورها و آخر دادن به حضور نظامی و دخالت سیاسی این کشورها در کشورهای هم پیمانش شود. مسئله این است که ایران هیچ وقت طی مذاکرات هسته ای و پس از آن اجازه ورود مباحث سیاسی و منطقه ای برجام را به علل مختلف سیاسی، حقوقی و غیره نداده است. اساسا مبنای ایران از ابتدا این بوده است که برجام اجرا شود و در انتها زمان بندی تعیین شده در این توافق اگر سطح اعتماد میان طرف ها افزایش یافته بود آن وقت درباره نگرانی های دیگر صحبت شود. این در شرایطی است که آرام آرام به سمتی می رویم که از جسم بی رمق برجام، روحش هم بیرون برود.
کندی کار در تیم سیاست خارجی بایدن درباره ایران و برجام از نظر خیلی از کارشناسان امری طبیعی است که هر دولتی بعد از روی کار آمدن با آن مواجه می باشد اما مثل همیشه به همان اندازه که بایدن به نظر عجله ای برای پا پیش گذاشتن ندارد، دولت دوازدهم در ایران که در ماه های پایانی کار خود است برای رساندن برجام به نقطه ای قابل اطمینان در راه بازگشت عجله دارد. دولت جو بایدن در حال آغاز برنامه ها و سیاست گذاری هاست و دولت حسن روحانی در حالی جمع بندی برنامه ها و سیاست هاست. ازاین رو باید گفت علاوه بر متن برجام که مورد مناقشه دو طرف برای بازگشت به اجرای آن است، مسایل سیاسی داخلی و انتخاباتی، تحولات یک سال گذشته در منطقه و بحران کرونا را هم باید به عناصر موثر در تصمیم گیری مقامات دو کشور اضافه کرد.
سه ماه از روی کار آمدن جو بایدن می گذرد و هنوز طرف ها برای یک مذاکره غیر رسمی که پیش درآمدی برای ارزیابی و تنظیم دستورکاری برای مذاکرات باشد، آمادگی ندارند و هر یک به نوبت توپ "بازگشت" به برجام و اجرای تعهدات را به زمین دیگری می اندازد و آن طور که به نظر می رسد، این بازی در هفته های آتی هم ادامه دارد.
اجرا و اعمال سیاست فشار حداکثری و تشدید تحریم ها ضد ایران در دولت ترامپ، نه تنها دولت و حکومت ایران بلکه کالاها و خدمات بشردوستانه و مردم ایران را به صورت مستقیم هدف قرار داد. این انتظار بود که دولت بایدن حداقل در بخش های انسانی و بشردوستانه فشارها و تحریم ها را به صورت قابل توجهی رفع کند اما حتی در این بخش هم دولت جدید تابحال خساست به خرج داده است. بایدن به همان اندازه که در چهار سال قبل دولت ترامپ را سرزنش و مورد نقد جدی قرار داد، به همان میزان در این سه ماه نشان داده است که تلاش دارد از دستاوردهای دولت ترامپ در همه زمینه ها بخصوص در برخورد با ایران برای خود نردبانی بسازد.
به گزارش خبرگزاری نفت و گاز به نقل از ایسنا، بر مبنای اعلام مقامات کشورمان در دوره ترامپ ۱۸۵ اقدام تحریمی ضد ایران اعمال شد و در مجموع ۱۵۸۳ شخص، نهاد، کشتی و هواپیمای ایرانی و غیرایرانی به لیست تحریم های آمریکا افزوده شدند. از این تعداد ۸۰۲ شخص، نهاد، کشتی و هواپیما که بعد از برجام از لیست تحریم ها خارج شده بودند، مجدد توسط دولت ترامپ به لیست اضافه شدند و گاها مبنای تحریمی آنها از "هسته ای" به "تروریستی" تغییر یافت. هم چنین ۷۸۱ شخص، نهاد، کشتی و هواپیمای دیگر مازاد بر تحریم های لغو شده بر مبنای برجام هم به لیست تحریم ها اضافه شدند.
در این دوره همینطور شاهد تغییر شناسه تحریمی سپاه پاسداران بعنوان "تروریستی" و تصویب قانون کاتسا و تحریم مقامات و اشخاصی همچون وزیران نفت و کشور، برخی مقامات قضایی و بعضی از دانشمندان هسته ای کشورمان بودیم. ۱۸ بانک و موسسه مالی ایرانی به لیست تحریم های یک جانبه ایران افزوده شدند که با این تحریم ها به صورت کلی نظام مالی ایران در تحریم قرار گرفت.
با وجود رفع خودکار تحریم تسلیحاتی ایران بر مبنای قطعنامه ۲۲۳۱ در مهرماه سال ۱۳۹۹، اما آمریکا در اقدامی یک جانبه نقل و انتقال تسلیحات، اقلام مرتبط یا تجهیزات نظامی از/ یا به ایران در زمینه تسلیحات متعارف را مشمول تحریم کرد. اعمال تحریم ضد ۱۶ شرکت در ارتباط با صنایع فلزی و صنعت فولاد ایران همچون تحریم های مهمی بود که ضد ایران به کار گرفته شد.
ایران برجام را "نه یک کلمه زیاد، نه یک کلمه کم" همان گونه که در سال ۲۰۱۵ توافق شد قابل اجرا می داند و این موضع با وجود تمام فشارهایی که دولت های آمریکا وارد کردند تغییری نکرده است. آنچه از زبان مقامات دولت بایدن یا رهبران کشورهای اروپایی برای بازگشت به برجام طرح شده است، دست کمی از ۱۲ شرطی که مایک پمپئو وزیر خارجه وقت آمریکا برای اجرای برجام مطرح نمود، ندارد.
در پنج سال قبل اتفاقات و تحولات زیادی در صحنه بین الملل و منطقه رخ داده است اما قطع به یقین تغییری در رویکرد و سیاست های کلان ایران رخ نداده است که مقامات دولت جدید آمریکا تصور می کنند می توانند برای حضور برخی کشورهای منطقه پای میز مذاکره برجام دعوت نامه دهند و ایران هم بی کم و کاست آنرا بپذیرد.
دولت ترامپ با اعمال فشار حداکثری و بازگرداندن تحریم ها ضد ایران کاری کرد که ایران از آستانه تحمل تحریم ها عبور کرد و این ابزار دیگر کارآیی لازم برای نرم کردن مواضع ایران پای میز مذاکره را ندارد. مقامات دولت اوباما که در مذاکره هسته ای هم حضور داشتند در زمان دولت ترامپ بارها به این مسئله اشاره کردند که استفاده بدون برنامه و مرز از تحریم ها، این ابزار را از کارآیی لازم می اندازد.
بنابر این دولت بایدن به ابتکار عمل و تصمیمی فراتر از آنچه در هشت سال قبل در دولت های اوباما و ترامپ در ارتباط با ایران و برجام تجربه شده، نیاز دارد. تمامی اعضای برجام در جای خود و پای تعهدات شان که در سال ۲۰۱۵ پذیرفتند، هستند. آمریکا از یک طرف حرف از بازگشت به برجام می زند و از سوی دیگر آدرسی جز آنجایی که از برجام خارج شد را به دنیا نشان داده است.
اگر همه طرف های برجام در کوتاه ترین زمان برای بازگشت به توافق ۲۰۱۵ تصمیم بگیرند، این بازگشت روندی طولانی خواهد داشت چون که خیلی از مشکلات و موانع در اجرای برجام در همان دو سال ابتدایی اجرا حل نشده باقی ماند. ازاین رو اجرای مجدد برجام به خودی خود زمان بر و دشوار خواهد بود ازاین رو دادن آدرس غلط بدون شک توافق را به نابودی کامل می کشاند.

منبع: oilna.ir

1400/01/06

13:16:12

5.0 / 5

1666

تگهای خبر: ارزیابی , تحریم , حقوق , خدمات

این مطلب را می پسندید؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات بینندگان در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۳ بعلاوه ۳