رضا نصری پاسخ داد:
مهم ترین انتظار و مطالبه مردم از دستگاه دیپلماسی كشور چیست؟
به گزارش خبرگزاری نفت و گاز یک کارشناس ارشد مسائل بین الملل، اعتقاد دارد که افکار عمومی ایران خواهان سیاست خارجه ای است که امنیت و همزمان «حقوق اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی» مردم را تأٔمین کند. یعنی یک سیاست خارجی که با نیتِ خدمت به امنیت، آسایش روانی و رفاه اقتصادی کشور تدوین و طراحی شده باشد.
رضا نصری، در گفتگو با ایسنا در واکنش به این مورد که برخی تحلیلگران معتقدند دستگاه سیاست خارجی ایران با خوشبینی بیش از اندازه در سال ۱۳۹۹ منتظر نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بود و به شکلی تمام تخم مرغ هایش را در سبد پیروزی بایدن گذاشت و احیانا این پیشبینی را نداشته که امکان دارد عملکرد بایدن متفاوت از آن چیزی باشد که در شعارهای انتخاباتی آنرا مطرح کرده است، اظهار نمود: تا چند هفته مانده به پایان انتخابات در آمریکا کم تر تحلیل گری در دنیا پیشبینی می کرد، رقیب دونالد ترامپ پیروز انتخابات شود. در واقع اگر معضل کرونا به این شدت دامن گیر ترامپ نشده بود، حتما او با اختلاف قابل توجهی در کاخ سفید باقی می ماند کمااینکه با وجود کرونا و مشکلات اقتصادی عدیده ای که پدید آمد، باز هم ترامپ موفق شد رأی بیشتر از ۷۴ میلیون آمریکایی را جلب نماید.
وی اضافه کرد: در ایران هم نگاه غالب در بین کارشناسان دستگاه دیپلماسی این بود که احتمال پیروزی ترامپ بیش تر از رقیب دموکرات اوست. در نتیجه، برنامه ریزی ها هم بیش تر برای احتمال پیروزی او طراحی شده بود. پس اینکه عده ای می گویند دستگاه سیاست خارجی به پیروزی دموکرات ها امید بسته بود و تخم مرغ هایش را در سبد آنها قرار داده بود، ادعای درستی نیست.
در مورد رویکرد بایدن به برجام باید نگاهی جامع تر و چندجانبه نگرتر اتخاذ کرد
نصری با بیان اینکه در مورد رویکرد بایدن درقبال برجام هم باید نگاهی جامع تر و چندجانبه نگرتر اتخاذ نمود و به عبارت دیگر، نمی توان بدون درک درستی از تعامل و تقابل جریان های مختلف در درون آمریکا - و بررسی دینامیک حاکم میان آنها - به درک درستی از ظرفیت های پیش رو رسید، تصریح کرد: حقیقت این است که در صحنهٔ سیاست داخلی آمریکا مبحث «ایران» مبحث حساسیت برانگیز و پیچیده ای است؛ همان گونه که در ایران هم مبحث «آمریکا» مبحث بحث برانگیز و حساسی است. برای درک این پیچیدگی تصور کنید اگر یک دولت اصول گرا در ایران از یک معاهده با آمریکا خارج شده بود، آنگاه یک دولت اصلاح طلب برای بازگشت به همان معاهده با چه فشارها و موانعی در داخلی کشور مواجه می شد!؟ وضعیت دولت بایدن در مورد بازگشت به برجام هم کم وبیش با این تصویر شباهت دارد.
بازگشت به برجام برای بایدن هزینه سیاسی دارد، اما...
این کارشناس ارشد مسائل بین الملل افزود: در آمریکا برای بازگشت به برجام، دولت بایدن با یک فضای سنگین سیاسی و موانع قابل توجهی روبروست و عبور از این موانع هم مستلزم شجاعت، ریسک پذیری و یک اراده قوی است . مضاف براینکه، در آمریکا لابی اسرائیل و جریان تندرو هم روزانه تلاش می کنند به این موانع اضافه کنند. آخرین تلاش آنها هم یارکشی از دموکرات های تندرو مانند سناتور" ممندز" است تا نهاد کنگره را با مخالفان برجام همسو کنند. در واقع، تلاش آنها این است که با همسوسازی کنگره، سایر برنامه های دولت بایدن را به گروگان بگیرند تا او مجبور شود در مورد برجام تمکین کند. حال سؤال این است که دولت بایدن برای مواجهه با این فضا چه برنامه ای دارد؟ آیا مقاومت خواهد نمود یا مغلوب این فضا و همراه برجام ستیزان خواهد شد؟ در هر حال، هرچند بازگشت به برجام برای بایدن هزینه سیاسی دارد اما -با توجه به شعارهای انتخاباتی و مواضع چند سال گذشته بایدن و اعضای فعلی تیم سیاست خارجه او- عدم بازگشت به برجام هم برای شان هزینه حیثیتی خاص خویش را دارد.
نصری خاطرنشان کرد: به نظرم محتمل است اعضای ارشد تیم سیاست خارجی بایدن این شیوه را پیش بگیرند که در کلام و شعار رفتارهای تند و قلدرمآبانه ای از خود نشان دهند تا فشار تندروهای داخلی را کاهش دهند اما به تدریج به صورت خزنده وارد توافق شوند. معتقدم دولت ایران باید برای این سیناریو آماده باشد و حتی زمینه سازی کند.
اگر واقعاً سیاست آمریکا «بازگشت به برجام» است، تعلل تا آخر انتخابات ایران، ریسک قابل توجهی برای آنها در بر خواهد داشت
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سؤال که بعضی از کارشناسان سیاست خارجی معتقد هستند که در چند ماه باقی مانده به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران امکان ایجاد تغییری در روند کنونی وجود ندارد و آمریکایی ها هم منتظر نتایج انتخابات ایران هستند تا اگر مقرر است گفت وگویی با ایران انجام دهند، با دولت بعدی باشد؟ اظهار نمود: اعضای ارشد تیم سیاست خارجه آمریکا - همچون رابرت مالی - علناً اعلام نموده اند «انتخابات ایران» را فاکتور مهمی در روند تصمیم گیری خود نمی دانند اما حقیقت این است که آنها مطمئن نیستند در انتخابات ایران چه اتفاقی رخ خواهد داد و پرونده هسته ای چه مسیری دنبال خواهد نمود. حتی امکان دارد تغییرات سیاسی در ایران بگونه ای باشد که صرف توافق بر سر موضوعات آئین نامه ای و فنی در مذاکرات برای طرفین دشوار شود. در نتیجه، اگر واقعاً سیاست آنها «بازگشت به برجام» است، تعلل تا آخر انتخابات ایران ریسک قابل توجهی در بر خواهد داشت. مضاف بر اینکه هر چقدر با گذشت زمان روند بازگشت به برجام به طول بینجامد، نه تنها سوءظن حاکمیت در ایران نسبت به نیت دولت بایدن تشدید خواهد شد بلکه مخالفان برجام در واشنگتن هم موانع داخلی را بیش تر تحکیم و تثبیت خواهند کرد.
نباید زمان را از دست داد
نصری اضافه کرد: در ضمن، در دوران تعلل امکان دارد اتفاقات ساختگی - مثل کشته شدن سرباز آمریکایی در عراق یا حملات اسرائیل به مواضع گروه های نزدیک به ایران در سوریه - مسیر تعامل مسالمت آمیز را کاملاً منحرف کند و به سمت و سوی دیگری بشکاند. با علم به این وضعیت است که لابی های ایران ستیز در آمریکا - از قبیل FDD و غیره - از الان تلاش می کنند دولت بایدن را به تعلل و وقت کشی ترغیب کنند. معتقدم نباید زمان را از دست داد.
این کارشناس ارشد مسائل بین الملل در واکنش به این پرسش که در طول مدت اخیر صداهای مختلفی از ایران در ارتباط با مبحث برجام، نوع تعامل با دولت جدید آمریکا و... در عرصه بین المللی شنیده شده است که به نظر می آید بعضی از آنها نشات گرفته از رقابت های سیاسی در داخل کشور است و به نظر وی این مورد چه تاثیری بر روند سیاست خارجی کشور و تضعیف وزارت خارجه در عرصه بین المللی داشته است؟ اظهار داشت: در خیلی از کشورها مداخله مستقیم مقامات غیرمسئول در امور خارجه مغایر قانون است. مثلاً در آمریکا قانونی به اسم Logan Act وجود دارد که برای مقامات غیرمسئول محدودیت هایی در این عرصه بوجود می آورد و مانع از این می شود که مقامات ارشد (حتی مقامات سابق) خارج از حیطه وظایف خود - و بدون هماهنگی با دستگاه سیاست خارجی - در امر سیاست خارجی ورود پیدا کنند. وجود این قبیل قوانین در اکثر کشورها نشان داده است تا چه اندازه ممانعت از «مداخله» و ارسال «پیام های متناقض» در صحنه سیاست بین الملل حائز اهمیت می باشد. ظاهراً در ایران چنین محدودیت هایی وجود ندارد. به همین خاطر - و به علل دیگر - متاسفانه صداهای مختلف و بعضاً متضادی از ایران شنیده می شود.
نصری افزود: یک مشکل دیگر این است که ایران - برخلاف خیلی از کشورها - در معرض یک جنگ روانی و رسانه ای تمام عیار هم قرار دارد و همین مساله موضع گیری مقامات غیرمسئول را به مراتب حساسیت برانگیزتر می سازد. در واقع، یک سیستم تبلیغاتی عظیم درست شده که اظهارات و گفته های مقامات و شخصیت های مشهور ایران را رصد می کند و از میان آنها مواضعی را بزرگ نمایی و برجسته می کند که قابلیت بهره برداری ضد ایران داشته باشند. مثلاً وقتی یکی از مقامات کشور در مورد بازه زمانی لغو تحریم ها در یک نشریه آمریکایی اظهار نظر می کند، آن نشریه در تیتر مقالهٔ خود موضع آن شخصیت سیاسی را موضع «ایران» می نامد و در متن مقاله هم آن شخص را زیرکانه مسئول تدوین «سیاست های کلان ایران» می خواند. یعنی عملاً این گونه القا می کند که سیاست کلان نظام در مورد «لغو تحریم ها» حرفی است که آن شخصیت سیاسی به آن نشریه می زند، نه آنچه دولت و وزیر امور خارجه ایران رسماً بیان می کنند! طبیعتاً، القاء این «دودستگی» در ایران توسط رسانه های متخاصم هم می تواند سبب سوء برداشت و سوء محاسبه از طرف دولت مقابل شود و به تبع برنامه های دستگاه دیپلماسی کشور را هم مختل سازد. علاوه بر این، با این قبیل فضاسازی ها، دستگاه دیپلماسی مجبور می شود به جای رسیدگی به وظایف خود، وقت و انرژی اش را معطوف به «مدیریت آسیب» کند.
این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: به نظر لازم است قانونی در ایران وضع شود که به باعث آن مقامات غیرمسئول در امور بین المللی موظف شوند در این قبیل اظهارنظرها ابتدا موافقت وزارت خارجه را کسب کنند و با هماهنگی وارد فضای عمومی و رسانه ای شوند.
چالش های پیش رو سیاست خارجی ایران در سال ۱۴۰۰
نصری در پاسخ به این پرسش که به نظر وی مهم ترین چالش های پیش رو سیاست خارجی ایران در سال ۱۴۰۰ چه خواهد بود و این که آیا دولت روحانی در فرصت کم باقی مانده می تواند بعضی از چالش ها را حل کند؟ اظهار داشت: به نظرم یکی از مهم ترین چالش ها واکنشی خواهد بود که اسرائیل و رژیم ها متخاصم منطقه به بازگشت احتمالی آمریکا به برجام و احیای این توافق نشان خواهند داد. این واکنش اساسا ابعاد سیاسی، راهبردی و امنیتی دارد؛ اما امکان دارد حتی یک بُعد نظامی هم داشته باشد.
مهم ترین انتظار و مطالبه مردم ایران از دستگاه دیپلماسی کشور چیست؟
این کارشناس ارشد مسائل بین الملل در پاسخ به این سؤال که به نظر وی هم اکنون مهم ترین انتظار و مطالبه مردم در عرصه سیاست خارجی چیست و چه انتظاری از دولتمردان در دستگاه دیپلماسی کشور دارند؟ تصریح کرد: معتقدم افکار عمومی ایران خواهان یک سیاست خارجه ای است که امنیت و همزمان «حقوق اقتصادی-اجتماعی-فرهنگی» مردم را تأٔمین کند. یعنی یک سیاست خارجی که با نیتِ خدمت به امنیت، آسایش روانی و رفاه اقتصادی کشور تدوین و طراحی شده باشد.
منبع: oilna.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب