رضا نصری:
نباید دستاوردهای قبلی مذاکرات وین را هرز داد
به گزارش خبرگزاری نفت و گاز یک کارشناس ارشد مسائل بین الملل، با بیان اینکه «لغو کامل تحریم ها» یکی از عناصر ضروری برای توسعه و آسایش اقتصادی کشور است، اما همه آن نیست؛ تصریح کرد: معتقدم برای ˮتضمینˮ تداوم لغو تحریم ها و تأمین حداکثری سایر عناصر توسعه لازم است ایران -در موازات مذاکرات وین و مذاکرات منطقه ای با همسایگان- یک «بسته پیشنهادی» به قدرت های جهان عرضه نماید که در آن مطالبات کلان تر خویش را بیان داشته و مشخص نماید کدام زمان بندی و تحت چه فُرمتی حاضر به گفتگو درمورد آنها است.
رضا نصری، در گفتگو با ایسنا، در پاسخ به این سؤال که با عنایت به برگزاری دور جدید مذاکرات وین در ۸ آذرماه، فکر می کنید نقطه آغازین مباحث در این مذاکرات چه خواهد بود باتوجه به اینکه ایران اعتقاد دارد که آمریکا در هفت دور گذشته این مذاکرات را به بن بست کشانده است و حتی در مبحث لغو تحریم ها با عرضه فهرست هایی همچون فهرست های سبز و قرمز تلاش دارد که به صورت یکجانبه عمل کند؟ اظهار داشت: در انتها آخرین دور از مذاکرات وین، همه طرف ها -از جمله ایران، چین و روسیه- نسبت به آن چه طی شش دور نشست حاصل شده بود، رضایت نسبی داشتند. البته، همه اذعان داشتند که هنوز اختلافات مهم و زیادی باقی مانده که باید حلاجی شود اما در مجموع نگاه غالب به توافقات، دستاوردها و ادامه مذاکرات نگاه مثبتی بود. پس قاعدتاً، دستورکار دور جدید مذاکرات نباید بگونه ای توسط ایران یا سایر کشورها بازتعریف شود که در آن توافقات و دستاوردهای شش دور گذشته هرز برود.
اگر دستاوردهای دوره های قبل مذاکرات وین از بین برود، به نقطه صفر هم باز نمی گردیم! بلکه به نقطه ای زیر صفر می رسیم
وی در این ارتباط اضافه کرد: معتقدم اگر دستاوردهای دوره های پیش از بین برود، حتی به نقطه صفر هم باز نمی گردیم! بلکه به نقطه ای زیر صفر می رسیم که در آن تمام کشورها - باوجود سابقه و بدعهدی آمریکا- «ایران» را مقصر شکست می شناسند، با تمام هزینه هایی که نشستن در جایگاه متهم برای ایران در بر دارد! در واقع، اجماع و همسویی مجدد طرف مقابل در مقابل ایران راه را برای اعمال فشارهای «چندجانبه» -از جمله فشار از راه شورای امنیت- مانند دوران قبل از برجام هموار خواهد ساخت، با این تفاوت که این دفعه «برگ مذاکره» هم سوخته است و گزینه های سیاسی و دیپلماتیک محدودتری روی میز باقی مانده است.
نصری تصریح کرد: حقیقت این است که با عنایت به گزارشات منفی و کدورت های جدید میان ایران و آژانس -و با عنایت به سابقه مخالفت های سرسختانه برخی مقامات دولت کنونی با برجام- مقصر جلوه دادن ایران هم کار دشواری نخواهد بود. در واقع، با عنایت به این نکات، اگر تیم مذاکره کننده جدید دستاوردهای دوره قبل را به رسمیت نشناسد یا خواهان اِعمال تغییرات عمده ای در آنها شود، برای طرف مقابل چندان دشوار نخواهد بود دولت اصولگرای ایران را به «دبه درآوردن» متهم کند و مسیر مذاکرات را به سمت تقابل و «فشار چندجانبه» منحرف سازد. در همین چارچوب به نظرم لازم است ابتدا دستاوردهای گذشته - که محصول ماه ها رایزنی میان مقامات ارشد ایران و چندین قدرت جهانی است- به صراحت به رسمیت شناخته شود و از آن پس هم طرفین با جدیت و -اگر لازم شد با انعطاف متقابل- مذاکرات را پیش ببرند.
رضا نصری در پاسخ به این سؤال که با عنایت به تاکید ایران بر نتیجه محور بودن این مذاکرات و برخی موانع پیش رو در جهت تحقق این موضوع، به چه میزان میتوان به موفقیت این مذاکرات در یک فرایند کوتاه مدت امید داشت؟ تصریح کرد: این که رئیس جمهور، وزیر محترم امور خارجه و مسئول ارشد مذاکرات -علیرغم مخالفت های گذشته بعضی از آنها با برجام- امروزه همگی بر «نتیجه محور» بودن مذاکره تاکید کرده اند، نکته مثبتی است و از عزم نظام و دولت به حل معضل هسته ای حکایت دارد اما معتقدم در اصطلاح ترکیبیِ «نتیجه محور» نباید تعریف واژه «نتیجه» را صرفا به «لغو کامل تحریم ها» محدود کرد و لازم است تعریف وسیع تر و جامع تری از آن عرضه داد. در واقع، بهتر است بگوییم آنچه از تعامل با قدرت های جهان انتظار داریم «هموار شدن راه توسعه اقتصادی ایران» است و سپس ببینیم برای نیل به این هدف به چه عناصری نیاز داریم تا تلاش نماییم آنچه میسر است را در تعامل با قدرت های جهانی تأمین نماییم. مثلا می دانیم «توسعه» نیازمند تجارت آزاد بین المللی، ارتباط آسان بانکی و مالی با جهان، حُسن شهرت، نرمال سازی فضای کسب و کار، سرمایه گذاری، انتقال فن آوری، خودکفایی در حوزه انرژی، ثبات منطقه ای، ثبات سیاسی، امنیت و آخر تنش های پر هزینه و فرسایشی است. حال بپرسم برای رسیدن به هدف توسعه، کدام یک از این عناصر را می شود از تعامل با این قدرت ها در حد ممکن تأمین کرد تا در آن راستا طرح بدهیم و برنامه ریزی نماییم.
«لغو کامل تحریم ها» یکی از عناصر ضروری برای توسعه و آسایش اقتصادی کشور است، اما همه آن نیست
وی با بیان اینکه «لغو کامل تحریم ها» یکی از عناصر ضروری برای توسعه و آسایش اقتصادی کشور است، اما همه آن نیست؛ و اگر نتیجه و هدف نهایی خود از مذاکره را محدود به این یک عنصر نماییم، در فرایند توسعه -ولو با فرض تداوم لغو تحریم ها- کماکان با کاستی ها، کارشکنی ها و چالش های جدی روبرو خواهیم بود، تصریح کرد: معتقدم برای "تضمین" تداوم لغو تحریم ها و تأمین حداکثری سایر عناصر توسعه لازم است ایران باید -در موازات مذاکرات وین و مذاکرات منطقه ای با همسایگان- یک «بسته پیشنهادی» به قدرت های جهان عرضه نماید که در آن مطالبات کلان تر خویش را بیان داشته و مشخص نماید طی کدام زمان بندی و تحت چه فُرمتی حاضر به گفتگو در مورد آن هاست.
نصری تصریح کرد: به نظرم چشم انداز یک فرآیند بلندمدت مذاکراتی هم احتمال موفقیت مذاکرات وین را زیاد می کند و هم تداوم لغو تحریم ها را تا حدود زیادی تضمین می نماید. در واقع، رئیس جمهور بعدی آمریکا مشکل بتواند مجدداً از برجام بیرون برود اگر خروج او از برجام به شکست مذاکرات جامع و بلندمدت در مورد موضوعات کلان امنیتی و راهبری منجر شود.
این کارشناس ارشد مسائل بین الملل، در پاسخ به این سؤال که در برابر هر کدام از سوی های مذاکره کننده یعنی ایران، گروه ۴+۱ و آمریکا چه موانع و چالش های احتمالی در جریان برگزاری مذاکرات وین وجود خواهد داشت؟ تصریج کرد: دولت بایدن برای بازگشت به میز مذاکره بیش از اندازه تأخیر کرد. دولت جدید ایران هم از مرداد ماه تابحال هنوز بر سر میز مذاکره ننشسته است. در مجموع، انتقال قدرت در دو کشور فرایند را بیش از اندازه به تأخیر انداخت و این تأخیر به پیچیدگی مذاکرات افزود. در واقع، از سال قبل تابحال هم پیچیدگی های سیاسی به فرآیند افزوده شده و هم با تصویب قانون «اقدام راهبردی» مجلس، پیچیدگی های حقوقی به معادله اضافه شده است. ضمن این که روابط ایران و آژانس هم -که روابط متوازن و معقولی بود- باردیگر به تقابل کشیده شده است. پس از این هم هرچه زمان بگذرد، متغیرهای جدیدتری به پیچیدگی مذاکرات ضمیمه خواهد شد. یک درگیری ولو محدود نظامی در منطقه یا در آب های خلیج فارس، تداوم خرابکاری ها و تشدید ماجراجویی های اسرائیل، تحولات نامطلوب سیاسی در آمریکا و اروپا (از جمله در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه)، احیای قطعنامه های شورای امنیت، تصویب قطعنامه منفی یا ارجاع مجدد پرونده ایران به شورای امنیت توسط شورای حکام آژانس، پیروزی جمهوریخواه هان در انتخابات میان دوره ای کنگره، تصویب یک قانون کارشکنانه در کنگره یا حتی احیای قانون INARA (قانون بازنگری توافق هسته ای ایران)، همگی از نمونه عواملی هستند که می تواند منجر به انحراف و شکست مذاکرات شود.
وی اظهار داشت: به یاد داشته باشیم که سال قبل کنگره آمریکا هنوز اقدام قابل توجهی برای کارشکنی در بازگشت دولت بایدن به برجام انجام نداده بود و امروز -به دلیل اتلاف وقت- لایحه معروف به Maximum pressure Act -که می خواهد به تحریم های دوره ترامپ چفت و بست قانونی بزند و لغو آنها را از اختیار بایدن خارج کند- هم اکنون در کنگره دست کم ۱۰۹ اسپانسر (یا حامی) دارد! پس اگر ایران نتواند در بازه زمانی مناسبی با نمایندگان دولت بایدن در وین به توافق برسد تا متعاقباً برای تحکیم توافق تدابیر دیپلماتیک، سیاسی و اقتصادی هوشمندانه ای تدارک ببیند، با گذر زمان انعقاد هر توافقی امکان دارد عملاً «غیر ممکن» شود!
چین و روسیه بابت پشتیبانی از ایران حاضر به پرداخت هزینه نخواهند بود
نصری همینطور در پاسخ به این سؤال که به نظر وی نقش کشورهایی چون چین و روسیه در پیشبرد این مذاکرات چگونه خواهد بود؟ خاطرنشان کرد: فراموش نکنیم -علیرغم همه رقابت ها- مهم ترین شریک تجاری چین همچنان آمریکاست! پس از آمریکا هم اتحادیه اروپاست. یعنی چین وابستگی ها، منافع مشترک و روابط معقول و تعریف شده ای با غرب دارد. ضمن این که چین تبدیل شدنش به نخستین قدرت اقتصادی جهان را فعلاً تابع تنش زدایی و مشروط به تداوم روابط تجاری با آمریکا می داند. در نتیجه، چین در یک چارچوب از موضع معقول ایران و فرآیند مذاکرات حمایت خواهد نمود اما روابط خود با آمریکا و غرب را به هیچ عنوان قربانی احیای برجام یا تأمین منافع ایران نخواهد کرد. روسیه هم -مادام که خود نگران پیش رفت های هسته ای ایران نشده- از موضع ایران دفاع خواهد کرد، اما روسیه هم بابت پشتیبانی از ایران حاضر به پرداخت هزینه نخواهد شد.
منبع: oilna.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب