بررسی نسبت شاهد ۱۳۶ و قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل؛
پرچم دار صنعت تسلیحاتی ایران تحریم است؟
به گزارش خبرگزاری نفت و گاز، یک سال است که محدودیت های تسلیحاتی ایران طبق قطعنامه 2231 برداشته است و در این زمان ایران تعاملات بسیاری در حوزه های مختلف تسلیحاتی با کشورها داشته است. بر مبنای اظهارات رحیم صفوی دستیار و مشاور عالی فرمانده معظم کل قوا ˮ22 کشور جهان تقاضای خرید هواپیمای بدون سرنشین از ایران دارند.ˮ ازاین رو هیاهوی آمریکا و اروپا بر سر این که چرا پهپادهای ایرانی در جنگ روسیه و اوکراین استفاده می شود پرسشی بی اساس است. این که کشورهای خریدار در چه شرایطی و با چه هدفی از تسلیحات خریداری شده شان استفاده می نمایند، امری در حوزه اختیار آن کشور است.
به گزارش خبرگزاری نفت و گاز به نقل از ایسنا، آمریکا شامگاه دوشنبه اعلام نمود این کشور با بریتانیا و فرانسه درباره ی نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد از طرف ایران به سبب فروش پهپاد به روسیه موافق است.
ودانت پتل، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا در یک نشست خبری اظهار داشت: «متحدان فرانسوی و بریتانیایی ما امروز رسما مساله نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل از طرف ایران بواسطه فروش پهپاد به روسیه را پیش کشیدند؛ ایالات متحده با این فرض هم راه است. دیپلمات های غربی مدعی هستند، با وجود به انتها رسیدن دوره محدودیت ها برای صادرات تسلیحات از طرف ایران، تعدادی از مفاد این قطعنامه دست کم تا اکتبر سال ۲۰۲۳ درباره ی سامانه های پیشرفته موشکی همچنان پابرجا است. این مقام ها با تفسیر موسع از متن حقوقی قطعنامه ۲۲۳۱ می گویند، محدودیت فروش سلاح برای ایران شامل فنآوری های پیشرفته مثل تکنولوژی پهپادی هم می شود.
در واکنش به ادعاهای فوق حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان مدتی پیش اعلام نمود: ما هیچ نوع تسلیحاتی به روسیه جهت استفاده در جنگ مقابل اوکراین ارسال نکرده و نخواهیم کرد، چونکه معتقدیم راهکار این بحران سیاسی است و هرگونه حمایت تسلیحاتی از طرفین، فرصت صلح را به تأخیر می اندازد.
هم چنین ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان در نشست خبری روز دوشنبه هفته جاری ایران در پاسخ به سوالی درباره ی ادعای مقامات اوکراین در خصوص فروش پهپادهای ایرانی از طرف تهران به روسیه اظهار داشت: متاسفانه اخباری منتشر می شود که مبتنی بر اهداف سیاسی است و عمدتاً از طرف منابع رسانه غربی نیز به آنها دامن زده می شود. ایران بارها اعلام نموده که یک طرف جنگ بین روسیه و اوکراین نیست. ایران هیچ سلاحی را برای هیچ کدام از طرفین جنگ صادر نکرده است. همانطور که بارها گفته ایم سیاست خارجی ایران مبتنی بر مخالفت با جنگ است و درباب جنگ در اوکراین نیز ما مخالف جنگ هستیم و متناسب با ظرفیت های خود تلاش نموده و می نماییم که رویکرد نظامی دراین زمینه خاتمه پیدا کند.
هرچند تحلیل گران و کارشناسان در ایران بر این نظرند که آمریکا و برخی کشورهای اروپایی به خاطر تاثیر سیاسی حملات روسیه به اوکراین، ادعاهای اخیر درباره ی فروش تسلیحات همچون پهپادهای ایرانی را مطرح می کنند اما بررسی این مساله از نظر قطعنامه ۲۲۳۱ خالی از لطف نیست.
در پیوست (ب) قطعنامه۲۲۳۱ آمده است که، کلیه دولت ها می توانند در کارهای مشروحه ذیل مشارکت کرده و اجازه انجام آنها را صادر کنند، مشروط به این که شورای امنیت از قبل بصورت مورد به مورد، تصمیم به صدور اجازه انجام چنین کارهایی بگیرد:
(الف) عرضه، فروش، یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم تمامی اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری های مذکور در سند S/۲۰۱۵/۵۴۶ و همین طور هرگونه اقلام دیگر که بنا به تشخیص دولت ذی ربط بتواند به توسعه سیستم های حمل تسلیحات هسته ای کمک نماید، از قلمرو خود، یا بوسیله اتباع خود یا با بهره گیری از کشتی ها یا هواپیماهای تحت پرچم شان به مبدا ایران، یا جهت استفاده در ایران یا برای بهره مندی ایران، خواه از قلمرو آنان نشات گرفته باشد یا خیر؛ و
(ب) ارائه هرگونه فناوری یا مساعدت فنی یا آموزش، مساعدت مالی، سرمایه گذاری، خدمات واسطه گری و سایر خدمات، و نیز انتقال منابع یا خدمات مالی به ایران، یا تحصیل منفعتی توسط ایران در هر یک از کارهای تجاری در کشور دیگر، در رابطه با عرضه، فروش، انتقال، تولید و یا استفاده از اقلام، مواد، تجهیزات، کالاها و فناوری های شرح داده شده در بند فرعی (الف) و یا در رابطه با کارهای شرح داده شده در بند ۳.
مشروط به این که در صورت صدور تاییدیه توسط شورای امنیت: (الف) قرارداد مربوط به تحویل چنین اقلام یا انجام چنین همکاری هایی متضمن تضمین های مناسب درباب استفاده کننده نهایی آنها باشد؛ و (ب) ایران متعهد شود از چنین اقلامی برای توسعه سیستم های حمل تسلیحات هسته ای استفاده نکند.
بند ۳ پیوست (ب) می گوید: از ایران خواسته می شود تا هشت سال بعد از «روز قبول توافق» یا تا آن زمان که آژانس گزارشی در خصوص تایید «نتیجه گیری گسترده تر» ارائه کند، هر کدام زودتر حادث شود، هیچ فعالیتی در رابطه با موشک های بالستیکی طراحی شده برای قابلیت حمل سلاح های هسته ای، شامل پرتاب با بهره گیری از چنین فناوری های موشک های بالستیک، صورت ندهد.
تحریم تسلیحاتی شورای امنیت مقابل ایران در ۲۷ مهر ۱۳۹۹(۱۸ اکتبر ۲۰۲۰) برمبنای قطعنامه ۲۲۳۱ برداشه شد. دولت وقت آمریکا ماه ها برای مقابله با لغو تحریم های تسلیحاتی ایران، که از دستاوردهای بزرگ ایران در قالب مذاکرات برجامی شمرده می شود تلاش کرد، اما در این راه موفق نبود. جامعه بین الملل و کشورهای اروپایی در شورای امنیت سازمان ملل متحده در مقابل ایالات متحده قرار گرفتند تا در نهایت آنچه در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل به ایران وعده داده شده بود، محقق شود.
هرچند کشورهایی اروپایی و هم پیمانان آمریکا تحت تاثیر سیاست های این کشور از تعامل دراین زمینه با ایران منع هستند اما اختتام این تحریم به ایران فرصت می داد، ایران با کشورهای همسو و نیز با چین و روسیه تسلیحات یا جنگ افزارهای نظامی مثل جت های جنگنده یا تانک و نفربر و غیره بخرد. بدین جهت ادعای اروپا و آمریکا درباره ی غیرقانونی بودن هرگونه فروش احتمالی تسلیحات متعارف از طرف ایران به کشورهای دیگر بی مورد است.
در عین حال مقامات آمریکا، فرانسه و انگلیس تاکید دارند که تمامی تحریم های تسلیحاتی طبق قطعنامه ۲۲۳۱ برای ایران هنوز برداشته نشده و تعدادی از آنها تا سال هشتم قطعنامه (اکتبر ۲۰۲۳) به قوت خود باقی هستند. اشاره این مقامات به بند ب پیوست ب قطعنامه ۲۲۳۱ خصوصاً سند S/۲۰۱۵/۵۴۶ است که در لیستی از فناوری های حساس موشکی و پهپادی آمده است و ایران برمبنای قطعنامه تا سال هشتم از خریدو فروش آن بخش از فناوری ها و تسلیحاتی که در این سند آمده، منع شده است.
اگر فرض نماییم که ایران پهپادهایش همچون شاهد ۱۳۶ را به روسیه فروخته است، و ادعای طرف آمریکایی و اروپایی درست باشد باید بررسی شود که پهپاد شاهد ۱۳۶ و دیگر سلاح های یاد شده در سند S/۲۰۱۵/۵۴۶ آمده است یا خیر. این مساله نیاز به بررسی حقوقی و فنی ویژه دارد.
حتی اگر ایران چنین پهپادی را به روسیه فروخته باشد که البته ثابت کردن آن کاری دشوار و حقوقی و فنی خواهد بود، شامل سند S/۲۰۱۵/۵۴۶ نمی گردد بلکه این فناوری در قالب تسلیحات متعارفی است که محدودیت های خرید و فروش آن در سال پنجم برجام و اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ برداشته شده است.
علاوه بر این، اگر به فرض ثابت شود که پهپادهای ایران مورد ادعا در سند S/۲۰۱۵/۵۴۶ قرار دارد، باز هم ایران نقض تعهد و قطعنامه نکرده است بلکه این روسیه است که باید به شورای امنیت پاسخ دهد. برمبنای قطعنامه ۲۲۳۱ کشورها در زمینه تعامل نظامی و هرگونه خرید و فروش تسلیحات باید از قبل بصورت مورد به مورد، از شورای امنیت اجازه بگیرند.
شاهد ۱۳۶
پرنده پر سر و صدای ایران که این روزها مورد مناقشه شرق و غرب شده است، شاهد ۱۳۶ از رده مهمات پرسه زن است که مبادرت به گشت زنی در شعاع هدف و یا یک محدوده قابل تنظیم می کند.
بر اساس گزارش رسانه ها، این نوع پهپاد می تواند مقابل انواع تجمعات دشمن، ادوات زرهی و حتی اهداف هوایی از قبیل بالگردها و پهپادها مبادرت به عملیات کند.
سردار سنایی راد معاون سیاسی دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی کل قوا درباره ی قدرت پهپادهای انتحاری ایران در رزمایش پیامبر اعظم (ص) که در دی ماه ۱۴۰۰ برگزار شد، اظهار داشت: امروز دسترسی به جنگ افزارهای بومی پیشرفته در توان و بازدارندگی دفاعی ایران اسلامی اثر مثبتی گذاشته است. بکارگیری این نوع پهپادها در عملیات های شبکه ای موجب می شود تا دشمن کاملا در وضعیت انفعال قرار بگیرد. بااینکه این نوع پهپاد در رزمایش پیامبر اعظم (ص) سپاه استفاده شد، اما باید اظهار داشت که عمر آنها بیش از ایام اخیر است.
سردار سنایی راد اضافه کرد: صنعت دفاعی کشورمان به خوبی توانسته است تا نیازهای نیروهای مسلح را تامین کند. اگر روحیه و تلاش جهادی باشد حتی در تحریم هم می توان به سطح بالایی از فناوری و ساخت تجهیزات پیشرفته دفاعی دست پیدا کرد.
پهپادهای شاهد-۱۳۶ از تولیدات شرکت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) است. این پهپاد با وزن حدود ۲۰۰ کیلوگرم شبیه یک بال دلتای ۳.۵ متری است که در دماغه آن یک دفعه انفجاری تعبیه شده و همین طور از سیستم اپتیک پیشرفته برای انجام حملات دقیق بهره می برد. پهپادهای شاهد که بصورت جمعی شلیک می شوند، قابلیت پرتاب از کامیون را دارند و با سرعتی بیش از ۱۸۵ کیلومتر در ساعت به سمت اهدف تعیین شده حرکت می کنند.
به گزارش خبرگزاری نفت و گاز به نقل از ایسنا، همکاریهای ایران و روسیه در زمینه های مختلف قدمتی طولانی دارد. قرارداد ۲۰ ساله مشارکت راهبردی میان ایران و روسیه که در سال ۱۳۷۹ خورشیدی، در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی میان تهران و مسکو امضا شده بود بطور خودکار در سال ۱۴۰۰ تمدید گردید و مقرر است قراردادی در راستای توسعه بیشتر همکاری ها فراتر از قرار داد ۲۰ ساله در آینده نزدیک نیز امضا شود.
روسیه در چهار دهه گذشته در پروژه های مختلف با ایران همکاری داشته است که به دفعات پیش آمده در این تعامل ها از کارت ایران به نفع سیاست ها و منافع خود نیز بهره ببرد، با این وجود این روابط و همکاری ها برای ایران در قالب تعاملات سیاسی دوجانبه، منطقه ای و بین المللی قابل توجه و توجیه بوده است، در غیر این صورت ادامه همکاری ها توجیهی نداشت. در عین حال گسترش همکاریهای ایران و روسیه و بطور کلی نگاه ایران به شرق برای آمریکا، کشورهای اروپایی و رژیم اسراییل همیشه نگران کننده بوده است.
ایران در سال ۲۰۰۷، سامانهٔ دفاعی موشکی با توانایی محدود، تور ام-یک را با اختصاص بودجه ای حدود یک میلیارد دلار، از روسیه خریداری کرد. دو سال بعد ایران خواست از روسیه سامانه اس ۳۰۰ را خریداری کند که روسیه آنرا رد کرد و همزمان اعتراض های فراوانی را از طرف مقامات سیاسی و نظامی در بر داشت. در نهایت ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه در آوریل سال ۲۰۱۶ پس از دستیابی توافق هسته ای گروه ۱+۵ با ایران منع تحویل این سامانه به ایران را لغو نمود. تعاملات نظامی و امنیتی تهران ـ مسکو در زمینه ها و زمینه های مختلف نیز در هفت سال قبل ادامه داشته است و امر تازه ای نیست. همکاری ایران و روسیه در بیش از ده سال قبل در جبهه های مختلفی خصوصاً در مبارزه با داعش در سوریه و عراق قابل توجه بوده است. بعلاوه دشمنی آمریکا با ایران و اعمال تحریم های گسترده مقابل ایران خصوصاً پس از خروج آمریکا از برجام و ترور سردار سپهبد قاسم سلیمانی از طرف دولت وقت آمریکا سبب شده تا از جهات مختلف بین مقامات ایران با روسیه همراهی راهبردی برقرار شود.
روسیه رتبه دوم به لحاظ "شاخص قدرت" نظامی را در دنیا در اختیار دارد، بنا بر این هیاهو و سر و صدای کشورهای اروپایی و آمریکا بر سر این ادعا که روسیه از پهپادهای ایرانی در جنگ با اوکراین استفاده می نماید بیشتر برای به انحراف کشاندن اشتباهات این کشورها در یک سال قبل در قائله اوکراین است.
ایران در زمینه دانش و تولید تسلیحات متعارف در دو دهه گذشته پیشرفت های قابل توجه ای به دست آورده است که بر کسی پوشیده نیست. طبیعی است با رفع تحریم های تسلیحاتی برمبنای قطعنامه ۲۲۳۱، ایران در زمینه صادرات و واردات تسلیحات فعالیت خودرا بیش از پیش توسعه خواهد داد هر چند که آمریکا و کشورهای اروپایی با فشار سیاسی بخواهند مانع از آن شوند. شاید این کشورها بدشان نیاید که برجام بماند اما هیچ منفعت جدی اقتصادی، هسته ای، سیاسی، حقوقی برای ایران نداشته باشد. اما برمبنای آنچه توافق شده و هم چنان مورد تایید شورای امنیت است تحریم های تسلیحاتی ایران رفع شده است.
ایران همیشه تاکید کرده است که خواهان برقراری صلح میان روسیه و اوکراین است و روش های مسالمت امیز برای حل این مساله استقبال می کند. اما سوال اینجاست که اگر امروز اوکراین و حامیان آمریکایی و اروپایی اش در جنگ با روسیه دست برتر را داشتند باز هم بر سر آنچه پهپادهای ایرانی می خوانند این سر و صدا را راه می انداختند؟
منبع: خبرگزاری نفت و گاز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب