۶ میلیون متقاضی برای ۷۳ هزار خودرو قرعه کشی یا رقابت بر سر رانت؟
خبرگزاری نفت و گاز: در جدیدترین طرح فروش ایران خودرو، بالاتر از ۶ میلیون نفر برای خرید تنها ۷۳ هزار خودرو نام نویسی کرده اند؛ آماری که شانس موفقیت متقاضیان را به کمتر از یک و نیم درصد کاهش داده است.
به گزارش خبرگزاری نفت و گاز به نقل از مهر، جدیدترین مرحله فروش محصولات ایران خودرو با آماری بی سابقه همراه بوده است؛ آماری که نه تنها توجه افکار عمومی را به خود جلب کرده، بلکه بار دیگر ضرورت بازبینی در سازوکار فروش خودرو در کشور را یادآور می شود. در این دوره از فروش، بالاتر از ۶ میلیون نفر برای خرید تنها ۷۳ هزار دستگاه خودرو نام نویسی کرده اند؛ رقمی که نشان میدهد شانس موفقیت هر متقاضی به کمتر از یک ونیم درصد رسیده است.
به بیان دیگر، از میان هر ۷۰ نفر تنها یک نفر موفق به دریافت خودرو خواهد شد. چنین نسبت ناعادلانه ای در عرضه و تقاضا، بار دیگر ناکارآمدی شیوه قرعه کشی را در تامین نیاز واقعی مصرف کنندگان آشکار کرده است.
طرح اخیر ایران خودرو شامل سه گروه اصلی از متقاضیان بود، افراد عادی، مشمولان طرح پشتیبانی از خانواده و جوانی جمعیت و دارندگان خودرو های فرسوده که در طرح جایگزینی شرکت کرده اند. یکی از تغییرات مهم این دوره، حذف الزام افتتاح حساب وکالتی برای متقاضیان بود؛ اقدامی که در ابتدا به منظور تسهیل نام نویسی و کاهش محدودیت های اداری انجام شد، اما در عمل سبب هجوم گسترده متقاضیان و افزایش شدید رقابت گردید.
کارشناسان اعتقاد دارند حذف این الزام، زمینه ورود واسطه ها و دلالان را بالاتر از پیش فراهم آورده و سبب شده متقاضیان واقعی در بین سیل نام نویسی کنندگان گم شوند.
بررسی ها نشان میدهد تعداد نام نویسی کنندگان بالاتر از ۷۰ برابر ظرفیت عرضه شده بوده است؛ موضوعی که بگفته کارشناسان بازار خودرو، بهیچ وجه نمی تواند تنها حاصل تقاضای مصرف کنندگان واقعی باشد. آنان اعتقاد دارند که باتوجه به اختلاف چشم گیر قیمت کارخانه و بازار آزاد، بخش قابل توجهی از نام نویسی ها از طرف سوداگرانی انجام شده که هدفی جز کسب سود از فروش مجدد خودرو ندارند.
از سویی دیگر اختلاف قیمت میان کارخانه و بازار آزاد برای تعدادی از محصولات ایران خودرو به بیشتر از ۲۵۰ میلیون تومان رسیده است. چنین شکاف قیمتی، انگیزه ای قوی برای ورود دلالان ایجاد می کند، چونکه خرید خودرو از کارخانه با قیمت مصوب و فروش آن در بازار آزاد می تواند سودی چند ده میلیون تومانی بهمراه داشته باشد.
در نتیجه، پروسه قرعه کشی نه تنها به تحقق عدالت در توزیع خودرو کمکی نمی کند، بلکه به بستری برای ایجاد رانت و سودهای غیرمولد تبدیل می شود.
از منظر اقتصادی نیز ادامه این وضعیت پیامدهایی فراتر از بازار خودرو به دنبال دارد. هنگامی که دسترسی به کالایی پرتقاضا با قیمتی کمتر از نرخ بازار آزاد محدود می شود، نوعی رانت ساختاری شکل می گیرد که بصورت طبیعی دلالی و واسطه گری را تقویت می کند.
نتیجه آنست که حتی در صورت برگزاری قرعه کشی های متعدد، خودرو ها الزاماً به دست مصرف کنندگان واقعی نمی رسد و در نهایت چرخه سودجویی ادامه می یابد.
به باور کارشناسان، ریشه این مشکل در سیاستگذاری ناصحیح قیمت گذاری و نظام عرضه نهفته است. تا آن زمان که قیمت کارخانه و بازار آزاد با اختلاف چشم گیر همراه باشد و نظارت کافی بر احراز هویت خریداران واقعی وجود نداشته باشد، هیچ سازوکاری -از جمله قرعه کشی- قادر نخواهد بود عدالت اقتصادی را برقرار کند.
اصلاح ساختار قیمت گذاری، حذف رانت ها، و ایجاد سامانه ای هوشمند برای احراز مصرف کننده غائی همچون روشهایی است که می تواند بازار خودرو را از چرخه دلالی خارج سازد.
به نظر می رسد تجربه فروش اخیر ایران خودرو، بار دیگر لزوم بازبینی بنیادین در سیاستهای عرضه خودرو را یادآور می شود. نام نویسی بالاتر از ۵ میلیون نفر برای تنها ۷۳ هزار خودرو، آماری است که در تاریخ صنعت خودروی کشور بی سابقه شمرده می شود و به روشنی نشان میدهد که ادامه وضعیت فعلی، نه تنها به نارضایتی عمومی می انجامد، بلکه سبب افزایش شکاف میان مصرف کننده واقعی و بازار عرضه خواهد شد.
بنابراین، اصلاحات اساسی در نظام فروش، قیمت گذاری و نظارت، بالاتر از هر زمان دیگری ضرورت یافته است.
به طور خلاصه طرح اخیر ایران خودرو شامل سه گروه اصلی از متقاضیان بود، افراد عادی، مشمولان طرح پشتیبانی از خانواده و جوانی جمعیت و دارندگان خودروهای فرسوده که در طرح جایگزینی شرکت کرده اند. یکی از تغییرات مهم این دوره، حذف الزام افتتاح حساب وکالتی برای متقاضیان بود؛ اقدامی که در ابتدا بمنظور تسهیل نام نویسی و کاهش محدودیت های اداری انجام شد، اما در عمل سبب هجوم گسترده متقاضیان و افزایش شدید رقابت گردید. بنابراین، اصلاحات اساسی در نظام فروش، قیمت گذاری و نظارت، بالاتر از هر زمان دیگری ضرورت یافته است.
منبع: oilna.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب