اختتام محدودیت های تسلیحاتی ایران بعد از ۱۳ سال
خبرگزاری نفت و گاز: برمبنای قطعنامه 2231، در سال پنجم اجرای برجام روز یكشنبه 27 مهرماه 1399 زمان اختتام محدودیت های تسلیحاتی و نیز مسافرتی 23 شخص حقوقی ایران است.
به گزارش خبرگزاری نفت و گاز به نقل از ایسنا، برمبنای قطعنامه ۲۲۳۱، بر اساس دوره های زمانی پنج، هشت و ده ساله بعد از تاریخ قبول توافق برجام و نه تایید شورای امنیت، تحولاتی ایجاد خواهد شد. بدین جهت در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ که برابر با ۲۷ مهرماه ۱۳۹۹ است، سال پنجم قبول توافق برجام محقق خواهد شد و بر همین مبنا در این تاریخ دو تحول مهم "لغو محدودیت های تسلیحاتی ایران" و "لغو محدویت های مسافرتی برخی اشخاص حقیقی" ایران اتفاق می افتد.
تحریم های تسلیحاتی ایران از اوایل سال ۱۳۸۶ در قطعنامه ۱۷۴۷ تحت تاثیر برنامه هسته ای ایران بطور محدود وارد شد و پس از آن در قطعنامه های بعدی این تحریم ها ولو محدود مورد تایید قرار گرفت، اما با قطعنامه ۱۹۲۹ در سال ۱۳۸۹ تحریم های گسترده تسلیحاتی مقابل ایران اعمال شد.
در چند ماه گذشته دولت آمریکا با وجود خروجش از توافق هسته ای در می ۲۰۱۸، با نزدیک شدن به انتها تاریخ لغو خودکار تحریم تسلیحاتی ایران در ۱۸ اکتبر (۲۷ مهر) کوشش کرد تا این مساله را به شکل های مختلف لغو کند. ترامپ فکر می کرد با خروج عجولانه و بدون پشتوانه بین المللی اش از توافق هسته ای توانسته آنرا از بین ببرد اما پس از دو سال هر چند که این توافق در بخش های زیادی دیگر اجرا نمی شد اما در همان بخش های اندک عصبانیت ترامپ و دستگاه سیاست خارجی اش را بر انگیخت.
علاوه بر این همراهی نکردن بی سابقه اکثریت اعضای شورای امنیت با آمریکا در اعمال تحریم مقابل ایران یا از بین بردن برجام بیش از پیش او را در این وادی تنها و عصبانی کرد. این در حالیست که ترامپ در ایام کرونایی حاکم بر جهان و کشورش در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در نوامبر، روزهای سختی را پشت سر می گذارد.
ترامپ برای دو بار اهتمام کرد از مسیر شورای امنیت و با ارائه یک پیش نویس قطعنامه جدید، قطعنامه ۲۲۳۱ را به نحوی ملغی و بی اثر کند اما اعضای شورای امنیت یک صدا از این اقدامات پیروی نکردند. در همین راستا آمریکا کوشش کرد با ارائه پیش نویس قطعنامه ای، محدودیت های تسلیحاتی ایران که موضوع بند ۵ ضمیمه (ب) و شق ب بند ۶ ضمیمه (ب) قطعنامه ۲۲۳۱ است را مجدد تمدید کند اما این پیش نویس، تصویب نشد.
ترامپ تهدید کرد که اگر این پیش نویس تصویب نشود از مکانیسم "اعمال باردیگر تحریم ها" که در توافق هسته ای برای اعضای برجام در نظر گرفته شده است، استفاده خواهدنمود. موضوعی که باز هم با مخالفت اکثریت کشورهای عضو شورای امنیت به جز یک کشور کوچک، دومینیکن مواجه گردید. ۱۳ کشور عضو شورای امنیت شامل اعضای دائم و غیردائم این شورا در نامه های جداگانه به رئیس شورا بر غیرقانونی بودن اقدام آمریکا صحه گذاشتند و آنرا رد کردند.
بعد از آن آمریکا یک جانبه و با بهره گیری از قدرتش در ۳۰ شهریور (۲۰ سپتامبر) در ابلاغیه ای، بازگشت قطعنامه های قبلی شورای امنیت درباره ایران که برمبنای قطعنامه ۲۲۳۱ لغو شده اند را اعلام نمود. این ابلاغیه با مخالفت ایران و کشورهای عضو شورای امنیت که در بین آنها اعضای باقی مانده در برجام حضور دارند مواجه گردید. آنها اعلام نمودند که اقدام آمریکا مشروع نیست و او باتوجه به خروج رسمی از برجام، اهلیت انجام چنین کاری را بعنوان یک عضو مشارکت کننده در توافق هسته ای ندارد.
با این وجود، آمریکا با اعمال تحریم مقابل برخی از افراد و مقامات هسته ای و نظامی و در مرحله بعد تحریم ۱۸ بانک و نهاد مالی ایران به صورتی در تلاش است تا اسنپ بک را یک جانبه و در سطح ملی از طرف خود اجرا نماید. این اقدامات هر چند برای ایران به لحاظ اقتصادی و خصوصاً در حوزه کالاهای بشردوستانه دشواری های زیادی را به وجود آورده است اما مهمترین هدف آمریکا که فسخ برجام و مذاکره بر سر توافقی جدید بوده را محقق نکرده است.
به گزارش خبرگزاری نفت و گاز به نقل از ایسنا، برمبنای قطعنامه ۲۲۳۱ برخی تعهدات در برجام در زمان بندی مشخص پنج، هشت و ده ساله اجرائی می شوند. برای تعیین تاریخ دقیق اجرای این تعهدات، تاریخ قبول برجام که ۹۰ روز بعد از تایید برجام در ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۵ است یعنی در ۱۸ اکتبر ۲۰۱۵ تعیین می شود. بر همین مبنا باید اظهار داشت که ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ (۲۷ مهر ۱۳۹۹) پنجمین سال اجرائی شدن برجام است و به همین دلیل تعهدات مندرج در برجام باید محقق شود. در این تاریخ، دو تحول مهم درباب محدودیت های تسلیحاتی ایران و محدویت های مسافرتی برخی اشخاص حقیقی اتفاق می افتد.
تحولات سال پنجم بعد از قبول توافق برجام
بر اساس ضمیمه ۵ برجام و ضمیمه (ب) قطعنامه ۲۲۳۱، از سال پنجم از تاریخ قبول توافق برجام، برابر با ۲۷ مهرماه ۱۳۹۹ بعضی از محدودیت های باقی مانده خاتمه خواهند یافت. این محدودیت ها که از ۲۷ مهرماه به انتها خواهند رسید عبارتند از:
- نظام مجوزخواهی صادرات و واردات اقلام تسلیحاتی به و از ایران (موضوع بند ۵ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱ و شق (ب) بند ۶ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱)
بر اساس بند ۵ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱؛ کلیه دولت ها می توانند در کارهای زیر مشارکت داشته و اجازه آنها را صادر کنند، مشروط به این که شورای امنیت از قبل به صورت مورد به مورد تصمیم به تایید آنها گرفته باشد: عرضه، فروش یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم هرگونه تانک جنگی، خودرو های زرهی رزمی، سامانه های توپخانه ای سنگین، هواپیماهای رزمی، بالگردهای تهاجمی، ناوهای جنگی، موشک ها یا سامانه های موشکی، آن گونه که در نظام ثبت سلاح های متعارف ملل متحد تعریف شده است، یا تجهیزات مرتبط، شامل قطعات یدکی، به ایران یا جهت استفاده در داخل ایران یا در جهت منافع ایران، از داخل یا بوسیله قلمروهای تحت حاکمیت شان یا توسط اتباع آنها یا افراد تحت حاکمیت آنها، یا با بهره گیری از هواپیماها یا کشتی هایی که با پرچم آنها تردد می کنند، شامل اینکه از قلمروشان نشات گرفته یا خیر. ارائه آموزش فنی، منابع یا خدمات مالی، مشاوره، دیگر خدمات یا کمک های در رابطه با تامین، فروش، انتقال، تولید، نگهداری یا استفاده از سلاح ها و تجهیزات مرتبط مشروح در این بند فرعی، به ایران توسط اتباع این دولت ها یا از داخل یا بوسیله قلمروهای تحت حاکمیت شان. این بند تا تاریخ ۵ سال بعد از روز توافق برجام یا زمانی که آژانس گزارشی در خصوص تایید نتیجه گیری گسترده تر ارائه کند، هر کدام زودتر حادث شود، اعمال خواهد شد.
هم چنین برمبنای متن شق (ب) بند ۶ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱؛ تدابیر لازم را اتخاذ خواهند کرد تا پنج سال پس از روز توافق برجام یا تا تاریخ ارائه گزارشی در تایید نتیجه گیری گسترده تر توسط آژانس، هر کدام که زودتر باشد، به استثنای مواردی که شورای امنیت از قبل و به صورت مورد به مورد تصمیم دیگری اتخاذ نموده باشد، مانع از عرضه، فروش یا انتقال تسلیحات یا تجهیزات مرتبط از مبدا ایران، توسط اتباع ایران، توسط اتباع یا کشتی ها و هواپیماهای تحت پرچم خود شوند، فارغ از اینکه مبدا آنها قلمرو ایران باشد یا خیر.
- خاتمه محدودیت سفر ۲۳ شخص حقوقی موضع لیست ۲۲۳۱ (وفق شق (ه) بند ۶ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱)
بر اساس این بند که دومین محدودیتی است که در قالب برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ بعد از پنج سال رفع می شود؛ به مدت ۵ سال از روز قبول توافق برجام یا تاریخ که آژانس موید نتیجه گیری گسترده تر را ارائه کند، هر کدام که زودتر باشد، تدابیر لازم برای جلوگیری یا عبور افراد اعلام شده در بند (الف) ۶، ضمیمه ب، به یا از سرزمین شان را اتخاد کنند."
در این چارچوب، محدودیت سفر ۲۳ نفر از مقامات سیاسی و نظامی کشور رفع خواهد شد. در سال های اخیر وجود این محدودیت ها انتقاداتی را متوجه برجام و مذاکره کنندگان هسته ای کرده بود که بدین سان این محدودیت برداشته و از این پس امکان رفت و آمد این افراد فراهم خواهد شد.
شایان ذکر است، در این بخش این ۲۳ نفر هم چنان با محدودیت ها در ارتباط با اموال شان در آمریکا و هر گونه معامله مواجهند و در سال هشتم این محدودیت بطور کامل برداشته خواهد شد. این درحالی است که مقامات سیاسی و نظامی ایران هیچ گونه تعامل مالی و تجاری در آمریکا یا سپرده مالی در بانک ها و موسسات مالی آمریکایی ندارند.
به گزارش خبرگزاری نفت و گاز به نقل از ایسنا، هرچند بخش قابل توجهی از برجام پس از خروج آمریکا از این توافق معطل باقی مانده است و کشورهای باقی مانده در این توافق نیز در طول این مدت نتوانستند از سد موانع و تهدیدات آمریکا عبور کنند با این وجود بخش های حقوقی و سیاسی این توافق با حمایت سیاسی و بین المللی همچنان پا برجاست و مهم تر این که جامعه بین الملل برای توافق ژوئیه ۲۰۱۵ هنوز احترام و ارزش قائل هستند و از آن حمایت می کنند.
از این رو لازم است در روزها و هفته های آتی خصوصاً باتوجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، اعضای برجام و شورای امنیت سازمان ملل از اجرای برجام در ارتباط با رفع محدودیت های تسلیحاتی ایران حمایت سیاسی خوبی را به عمل آوردند. بدون شک حمایت و پشتیبانی بین المللی از یک قطعنامه شورای امنیتی فقط پشتیبانی از یک کشور و توافق نیست؛ بلکه پشتیبانی از قوانین و رویکردهای مسالمت جویانه برای حل و فصل مشکلات و مسایل جهانی است.
منبع: oilna.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب